Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

Słowiki - mali, rdzawi i szarzy śpiewacy. Mają niezwykle bogaty repertuar i dlatego zajmują wyjątkowe miejsce wśród europejskich ptaków śpiewających.

W Polsce występują dwa gatunki słowików: rdzawy i szary. Granica występowania obu gatunków jest mniej więcej na Wiśle. Na zachodzie dominuje słowik rdzawy, na wschodzie szary.

Jak wygląda?

Słowik rdzawy i szary pod względem wyglądu niemal nie różnią się od siebie.

Dorosły słowik szary mierzy około 16,5 cm od dzioba do nasady ogona i waży od 18 do 27 gramów. Upierzenie jest stosunkowo niepozorne i nie rzucające się w oczy, ale drobne. Wierzch ciała słowika szarego jest lekko czerwonawy, ciepły, jasnobrązowy, ogon bardziej wyraźny czerwonobrązowy; spód (brzuch, pierś) białawy lub bardzo jasnoszary, który częściowo, zwłaszcza na piersi, jest lekko cętkowany na podobnym jasnobrązowym kolorze jak wierzch ciała; czarne oczy są biało obrysowane, dziób różowo-żółty, nogi żółtaworóżowe. U słowika szarego samce i samice są tego samego koloru.

Słowik szary jest bardzo podobny do słowika rdzawego (Luscinia megarhynchos). Oba słowiki można odróżnić tylko na podstawie kombinacji cech. Słowik szary ma raczej szarobrązowe ubarwienie grzbietu. Słowik rdzawy ma grzbiet rdzawobrunatny. Słowik szary ma szarobrązową plamistą pierś, która nigdy nie występuję u słowików rdzawych. Słowik rdzawy ma ogon i kuper jest nieco czerwonawy.

Jak śpiewa?

Jego śpiew jest skomplikowany, złożony z różnych dźwięków, następujących po sobie zwrotek. Podobno szary słowik śpiewa bardziej zgrzytliwie, a rdzawy uważany jest za mistrza trelu.

Śpiew słowika szarego jest bogaty, melodyjny i głośny. Utwór jest niezwykle złożony, zróżnicowany, nieprzewidywalny i „pomysłowy", składa się ze strof gęsto ułożonych pojedynczych lub podwójnych nut. Występują tu dźwięki świergotane i fletowe, powtórzenia tonów, a także formacje trylowe i gardłowe, których zakres interwałowy może być bardzo różny (np. tercja, kwarta itd.).

Głos słowika szarego ma szeroką skalę, wysokie dźwięki lub pasaże przeplatają się z tymi o niskim lub średnim rejestrze. Dynamika jest również bardzo zmienna, przechodzi od pasaży miękkich do głośnych, czasami w efektach crescendo.

Obok szybkich i gwałtownych koloratur o pozornie radosnej, a nawet dowcipnej treści wyrazowej, pojawiają się także długo przeciągane nuty o szczególnie melodyjnym głosie oraz powtarzające się nuty, które wydają się żałosne lub tęskne i są uważane za szczególnie charakterystyczne.

Ciekawostki

• Wczesną wiosną niesparowane samce słowików szarych śpiewają od około jedenastej w nocy do rana.
• Dawniej uważano, że śpiew słowika uśmierza ból i przynosi łagodną śmierć umierającym, a chorym szybki powrót do zdrowia.
• Słowik jest oficjalnym narodowym ptakiem Iranu, a słowik szary jest narodowym ptakiem Ukrainy.

Źródło informacji: https://www.polskieradio.pl/10/6070/artykul/2511066,slowiki-mali-rdzawi-i-szarzy-spiewacy-ktory-spiewa-lepiej i https://ptakroku.pl/ptaki-w-polsce/ptak/81-ptak-slowik-szary-ptak-luscinia-luscinia