Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Krakowie

Prace konieczne dla ochrony nietoperzy

Guano na poddaszach zazwyczaj nie stanowi problemu, ponieważ granulki odchodów nietoperzy są niewielkie i latem pod wpływem wysokiej temperatury na strychach szybko wysychają. Problem pojawia się gdy kolonie nietoperzy są bardzo duże (np. kilkaset osobników) - wówczas zalegające guano może stać się dokuczliwe ze względu na nieprzyjemny zapach i wzbudzać tym niechęć do nietoperzy. Guano nie usuwane przez dłuższy czas, gromadząc się na podłodze, więźbie dachowej czy podestach, może uszkadzać drewniane elementy poddasza, a w bardzo dużej ilości może stanowić zagrożenie dla budynku. Dlatego utrzymywanie zabezpieczeń i czystości schronień kolonii rozrodczych nietoperzy to jedne z najważniejszych działań ochrony czynnej na stanowiskach letnich, gdyż pozwala utrzymać odpowiedni stan techniczny obiektów. Ponadto, działania takie ograniczają konflikty między letnimi koloniami nietoperzy a użytkownikami budynków, zwiększają akceptację społeczną dla bytowania nietoperzy na poddaszach, a często są warunkiem ich zachowania. 

Zakres wykonanych prac

Przeprowadzone prace porządkowe i zabezpieczające polegały na posprzątaniu zalegającego guana, odchodów ptaków i kun, wymianie zniszczonej folii paroprzepuszczalnej oraz wykonaniu drobnych prac adaptacyjno – naprawczych. W ramach prac naprawczych m.in.: zabezpieczono folią paroprzepuszczalną drewniane konstrukcje i ocieplenie z wełny mineralnej (np. stanowisko w Wierchomli Wielkiej, Węglówce, Bobowej, Jaworznej), zabezpieczono jętki dachowe przed zaleganiem guana poprzez zastosowanie daszków spadowych (np. stanowisko w Ujanowicach). Największe prace wykonano na niedawno poznanym stanowisku nocka dużego w Stróżnej: m.in. wyprowadzono wentylację poza obiekt, wykonano adaptacje przedsionka oddzielające miejsca przebywania nietoperzy wraz z odeskowaniem, zabezpieczono folią ochronną podłogę, więźbę dachową oraz ocieplenie z wełny mineralnej.

Obiekty w których prowadzono działania:

1. Kościół pw. św. Michała Archanioła w Wierchomli Wielkiej (jest schronieniem dla ok. 200 podkowców małych i ok. 150 nocków orzęsionych).
2. Budynek dawnej szkoły w Wojkowej (jest schronieniem dla ok. 120 podkowców małych).
3. Klasztor OO. Cystersów w Szczyrzycu (strych zamieszkuje ok. 300 podkowców małych, 100 nocków dużych i ok. 1000 nocków orzęsionych).
4. Kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Jaworznej (jest schronieniem dla ok. 100 podkowców małych i ok. 700 nocków orzęsionych).
5. Kościół pw. św. Michała Archanioła w Ujanowicach (jest schronieniem dla ok. 50 podkowców małych i ok. 300 nocków dużych).
6. Kościół pw. Wszystkich Świętych w Łososinie Górnej (strych zamieszkuje ok. 70 podkowców małych).
7. Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Jazowsku (strych zamieszkuje ok. 20 podkowców małych i ok. 60 nocków dużych).
8. Cerkiew pw. św. Dymitra w Śnietnicy (jest schronieniem dla ok. 60 podkowców małych).
9. Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Małastowie (strych zamieszkuje ok. 100 nocków dużych).
10. Kościół pw. Wszystkich Świętych w Bobowej (strych zamieszkuje ok. 70 nocków dużych).
11. Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Królowej Górnej (jest schronieniem dla ok. 50 podkowców małych).
12. Plebania w Królowej Górnej (jest schronieniem dla kilkunastu podkowców małych).
13. Kościół pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Węglówce (jest schronieniem dla ok. 40 podkowców małych i ok. 80 nocków dużych).
14. Cerkiew pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krynicy-Zdroju (jest schronieniem dla ok. 30 podkowców małych i ok. 70 nocków dużych).
15. Klasztor Karmelitów Bosych pw. św. Eliasza proroka w Czernej (jest schronieniem dla ok. 450 nocków orzęsionych i ok. 250 podkowców małych).
16. Dwór Grabowskich w Konarach (strych zamieszkuje ok. 400 nocków orzęsionych).
17. Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Florynce (strych zamieszkuje ok. 80 nocków dużych).
18. Kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Stróżnej (jest schronieniem dla ok. 400 nocków dużych).
19. Willa "Maria" w Szczawnicy (jest schronieniem dla ok. 200 podkowców małych).

Mieszkańcy strychów

Działania ukierunkowane były na ochronę trzech gatunków nietoperzy: podkowca małego, nocka orzęsionego i nocka dużego, które wiosną formują kolonie rozrodcze w wyżej wymienionych obiektach. Gatunki te (jak wszystkie gatunki nietoperzy występujące w Polsce) objęte są ochroną ścisłą. Ponadto są gatunkami wymienionymi w załączniku II i IV Dyrektywy Siedliskowej, wymagającymi ochrony siedlisk poprzez wyznaczanie obszarów Natura 2000. Do prac wytypowano najbardziej potrzebujące stanowiska - w których stan zabezpieczeń był niezadowalający, a ilość zalegającego guana bardzo duża. Były to obiekty gromadzące setki zwierząt, głównie nocków dużych, które najmocniej zanieczyszczają strychy (największe spośród krajowych gatunków nietoperzy, tworzące najliczniejsze kolonie). Wszystkie działania wykonała firma ZAMBEX pod nadzorem chiropterologa.

Działania były możliwe do przeprowadzenia dzięki współpracy z właścicielami/ zarządcami obiektów.

Zamówienie realizowane było ze środków budżetu Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie.