96. rocznica powstania Ligi Ochrony Przyrody
09.01.2024
Liga Ochrony Przyrody jest organizacją, która kontynuuje tradycje działań związanych z ochroną środowiska w Polsce. Tradycje te sięgają jeszcze czasów piastowskich, kiedy Bolesław Chrobry wprowadził ochronę bobra, a później Kazimierz Wielki w statutach Małopolski i Wielkopolski umieścił przepisy o karaniu za wyrąb drzew w cudzym lesie. Za Jagiellonów otoczono ochroną cisa oraz wprowadzono ograniczenia w polowaniu na łosie, tarpany oraz dziki. U schyłku I RP król Stanisław August wprowadził uniwersał leśny, który regulował gospodarkę leśną na obszarze państwa.
Wymienione wyżej działania były nieregularne i nie wiązały się z konsekwentną ochroną środowiska. Nie było w tym jednak nic odosobnionego, ponieważ w Europie rozwój nauk przyrodniczych przypadł na wiek XIX i XX. Wówczas również zaczęły powstawać różnorodne koncepcje ochrony środowiska oraz pierwsze organizacje ekologiczne.
Tak działo się również w Polsce. Jeszcze pod zaborami powstały pierwsze organizacje stawiające sobie za cel ochronę unikalnych walorów przyrodniczych wybranych miejsc. Zaliczało się do nich między innymi Polskie Towarzystwo Tatrzańskie oraz Polskie Towarzystwo Krajoznawcze.
W odrodzonej II Rzeczpospolitej powołano do życia Państwową Radę Ochrony Przyrody, która przyczyniła się do powstania pierwszych form ochrony przyrody w Polsce takich jak parki narodowe, rezerwaty przyrody oraz obiekty przyrodnicze. To również dzięki pracom tego organu wprowadzono w życie pierwszą w historii Polski ustawę o ochronie przyrody w roku 1934.
Z inicjatywy działaczy PROP 9 stycznia 1928 r. utworzono Ligę Ochrony Przyrody. Celem nowo powstałej organizacji było upowszechnianie wiedzy o środowisku naturalnym i jego ochronie oraz podejmowanie działań mających na celu ochronę walorów przyrodniczych. Do nowo utworzonej organizacji należały znane postacie ze środowiska naukowo-akademickiego oraz działacze społeczni tacy jak Władysław Szafer, Bolesław Hryniewiecki, Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel.
Ożywioną działalność organizacji przerwał wybuch II wojny światowej. Wówczas wielu działaczy zaangażowało się w walkę zbrojną oraz działalność konspiracyjną, niejednokrotnie ponosząc śmierć z rąk okupanta niemieckiego lub sowieckiego.
Po II WŚ podjęto działania mające na celu odtworzenie organizacji oraz jej działalności. W roku 1946 Liga stała się znowu pełnoprawnym stowarzyszeniem. Systematycznie zaczęto rozbudowywać struktury organizacyjne w poszczególnych częściach kraju. Ważnym wydarzeniem w życiu organizacji był zorganizowany w roku 1956 walny zjazd delegatów, podczas którego uchwalono nowy statut organizacyjny oraz postanowiono rozwinąć działalność wydawniczą oraz edukacyjną. Zaczęto również wydawać „Biuletyn Informacyjny LOP” oraz czasopismo „Przyroda Polska”. W roku 1972 nadano organizacji kolejny statut, który poszerzył zakres działalności Ligi oraz upoważnił ją do pełnienia roli organizatorskiej w społecznym ruchu na rzecz ochrony przyrody.
Podczas transformacji ustrojowej w roku 1989 organizacja wnioskowała o podjęcie aktywnych działań w zakresie ochrony środowiska na szczeblu instytucjonalnym. Liga Ochrony Przyrody postulowała między innymi powołanie Ministerstwa Środowiska, Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, opracowanie polityki ekologicznej państwa oraz wprowadzenie przedmiotu szkolnego „ochrona środowiska” w ramach powszechnego nauczania.
Liga Ochrony Przyrody współpracuje z innymi organizacjami o podobnym profilu działalności, takimi jak Międzynarodowa Koalicja „Wolontariusze Przyrody”, Światowe Towarzystwo Ochrony Zwierząt oraz prowadzi Europejskie Centrum Ekologiczne. Szeroki zakres działalności organizacji spotkał się z dużym uznaniem. W roku 1996 Ministerstwo Środowiska przyznało nagrodę projektowi Ligi pod nazwą: „Zielona karta” w kategorii kampanii edukacyjnych. Ponadto za zasługi organizacja została nagrodzona Orderem Odrodzenia Polski „Polonia Restituta”, będącym jednym z najważniejszych odznaczeń cywilnych w Polsce.
Opracowano na podstawie:
B. Dobrzańska, G. Dobrzański, D. Kiełczewski, Ochrona Środowiska Przyrodniczego, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa, 2012.
https://www.lop.org.pl/O_nas