Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Lublinie

Murawy kserotermiczne Festuco-Brometea są siedliskami półnaturalnymi, które zostały wykształcone i utrzymują się dzięki działalności człowieka. W przeszłości miejsca trudne do zaorania, na przykład strome zbocza były wykorzystywane jako pastwiska. Wypas hamował naturalne procesy sukcesji i sprzyjał rozwojowi światłolubnych gatunków. Na skutek zaprzestania użytkowania murawy zarastają drzewami i krzewami, co powoduje przede wszystkim zmniejszenie nasłonecznienia i wzrost wilgotności podłoża. Ponadto gromadzący się wojłok (nierozłożone szczątki roślin) zwiększa żyzność podłoża i uniemożliwia kiełkowanie wielu gatunków roślin kserotermicznych. Ochrona muraw kserotermicznych wymaga więc utrzymania otwartego charakteru terenu poprzez wypas, wykaszanie roślinności zielnej oraz usuwanie drzew i krzewów.

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie corocznie przeprowadza najpilniejsze zabiegi ochrony czynnej muraw kserotermicznych, przy wsparciu finansowym Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie.

W roku 2024 roku w ramach projektu pt. „Czynna ochrona wybranych siedlisk i gatunków na terenie województwa lubelskiego w roku 2024” wykonywane są działania ochronne muraw kserotermicznych w rezerwatach przyrody: „Podzamcze” oraz „Skarpa Dobrska” i „Mięćmierz”, chronionych w ramach obszaru Natura 2000 Przełom Wisły w Małopolsce PLH060045, a także „Stawska Góra”, chronionym jako obszar Natura 2000 Stawska Góra PLH060018, na łącznej powierzchni 10,00 ha.

Prace te polegają na wycince roślinności drzewiastej i krzewiastej, w tym gatunków obcych na obszarze muraw kserotermicznych.

Przeprowadzenie zabiegów ochrony czynnej muraw kserotermicznych przyczyni się do zahamowania procesu sukcesji naturalnej, w wyniku której murawy kserotermiczne tracą swój otwarty charakter i zmniejsza się ich powierzchnia, a przez to do utrzymania ich właściwego stanu ochrony.

Ponadto zachowanie odpowiednich warunków siedliskowych (termicznych i świetlnych) muraw kserotermicznych przyczyni się do utrzymania warunków niezbędnych dla rozwoju i życia zespołu gatunków roślin i zwierząt związanych z siedliskami kserotermicznymi, w tym gatunków chronionych, rzadkich i zagrożonych. Przykładowo, w rezerwacie przyrody „Podzamcze” takich gatunków jak: wisienka stepowa (wiśnia karłowata) Cerasus fruticosa, oman wąskolistny Inula ensifolia, pajęcznica gałęzista Anthericum ramosum, aster gawędka Aster amellus, dzwonek boloński Campanula bononiensis, w rezerwatach przyrody „Mięćmierz” i „Skarpa Dobska”: miłek wiosenny Adonis vernalis, kosaciec bezlistny Iris aphylla, wiśnia karłowata Cerasus fruticosa, oman wąskolistny Inula ensifolia, zawilec wielkokwiatowy Anemone sylvestris, aster gawędka Aster amellus, turzyca niska Carex humilis, dzwonek syberyjski Campanula sibirica. Natomiast w rezerwacie przyrody „Stawska Góra”: dziewięćsił bezłodygowy Carlina acaulis, orlik pospolity Aquilegia vulgaris, starzec wielkolistny Senecio macrophyllus, miłek wiosenny Adonis vernalis, zawilec wielkokwiatowy Anemone sylvestris, aster gawędka Aster amellus, wiśnia karłowata Cerasus fruticosa.

Wykonanie zabiegów czynnej ochrony muraw kserotermicznych stanowi kontynuację prac realizowanych w latach 2012-2023, finansowanych ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie.