Wygląd:

Bochenek chleba o połyskującej brązowej skórce, wierzch posypany makiem.

Kształt:

Chleb pieczony w formach – zbliżony do prostopadłościanu, wierzch zaokrąglony, kromka w kształcie prostokąta.

Rozmiar:

Długość jednego bochenka to około 30 cm, wysokość od 10 cm do 12 cm, szerokość od 10 cm do 12 cm, waga około 1 kg.

Barwa:

Skórka brązowo-złocista, na obrzeżach rumiana. Chleb na przekroju jasnobrązowy o jednolitej barwie.

Konsystencja:

Skórka elastyczna, miękka, a jednocześnie szorstka. Miąższ elastyczny o drobnej i równomiernej porowatości.

Smak:

Smak – lekko kwaśny, słony, zapach – aromatyczny.

Tradycja:

Tradycje wypieku chleba w Skarbce Dolnej, niewielkiej wsi położonej w województwie świętokrzyskim sięgają dziewiętnastego wieku. Sprzyjał temu młyn, wybudowany kilka kilometrów dalej. Już wczesnym rankiem, do młyna w Bałtowie, zjeżdżali chłopi z całej okolicy. Przywozili zboże – przeważnie żyto, czasem trochę pszenicy – uprawiane w swoich gospodarstwach. Mąki musiało starczyć na całą zimę. Pieczono z niej chleb, który gościł na co dzień i od święta. „Chleb to najważniejszy skarb w życiu i tak na niego dawniej mówiono – skarb, skarbek. A potem przyjęła się nazwa Skarbczak. Ma to związek też z nazwą miejscowości, w której był wytwarzany” (Wywiad przeprowadzony z mieszkańcami wsi Skarbka Dolna). Chleb skarbczak przygotowywany jest do dziś na bazie żytniego zakwasu, mąki żytniej z niewielką domieszką mąki pszennej, wody i soli. Naturalny zakwas, oprócz właściwości zdrowotnych przedłuża świeżość chleba i nadaje mu lekko kwaskowy smak. Cechą wyróżniającą chleb jest specyficzny smak i aromat, który zawdzięcza wypiekowi w piecu chlebowym opalanym drewnem. Dzięki długiemu procesowi wyrabiania ciasta (wyrabianie musi trwać około godziny), miąższ chleba jest elastyczny o drobnej i równomiernej porowatości. Smakowitości dodaje też spękana i chrupiąca skórka posypywana makiem. „Smak chleba się nie zmienił, bo dalej jest pieczony na zakwasie, z mąki z własnego zboża, które mielimy w młynie w Sadowiu. Posypka jest też jak dawniej – makowa. Mama piekła w piecu, pod kuchnią, który był zbudowany prawie 30 lat temu” (Wywiad przeprowadzony z mieszkańcami wsi Skarbka Dolna).