Wygląd:

Kremowobiała masa z wyraźnie widocznymi drobinami utartego korzenia chrzanu

Kształt:

Zależny od naczynia

Rozmiar:

Zależna od naczynia

Barwa:

Jednolicie kremowobiała

Konsystencja:

Gęsta masa z dobrze wyczuwalnymi włóknistymi drobinami

Smak:

Zapach ostry, przenikliwy, charakterystyczny dla świeżo startego chrzanu. Smak ostry z nutą kwaśno-słodką.

Dodatkowe Informacje:

Produkt niepasteryzowany, bez konserwantów. Walory smakowe i odżywcze zachowuje przez 2-3 miesiące. Może być zamrażany. Dodatek chrzanu do posiłków pobudza wydzielanie soków trawiennych, wzmaga przemianę materii, poprawia pracę wątroby i nerek. Z uwagi na dużą zawartość wit. C (0,3%) przetwory z chrzanu i z jego dodatkiem zwiększają odporność organizmu

Tradycja:

Chrzan pospolity jako roślina z rodziny krzyżowych jest rośliną wieloletnią, rozmnażaną wegetatywnie. Najlepsze plony uzyskuje się przez pierwsze dwa lata. Ojczyzną chrzanu są tereny śródziemnomorskie. Na terenie południowo-zachodnim obecnego województwa łódzkiego chrzan pojawił się około roku 1926. Sadzonki chrzanu zostały sprowadzone z Niemiec przez Oskara Paszke, właściciela majątku ziemskiego Beresie Małe. Początkowo, zgodnie z umową z ofiarodawcą sadzonek, chrzan uprawiano tylko w majątku i wyhodowane laski chrzanu odsyłano do Niemiec. Z wyhodowanych sadzonek Oskar Paszke mógł rozmnażać część chrzanu wyłącznie na własne potrzeby. Dopiero po II wojnie światowej po rozparcelowaniu majątku sadzonki chrzanu trawiły do okolicznych wsi. Obecnie chrzan odmiany o wyżej opisanym rodowodzie jest uprawiany na około 700 hektarach w czterech gminach województwa łódzkiego: Kiełczygłów, Siemkowice, Osjaków i Rusiec. Chrzan nadwarciański po staropolsku to przygotowywany zgodnie ze starą recepturą tarty chrzan. Swój wyjątkowy smak zawdzięcza przede wszystkim głównemu składnikowi – laskom chrzanu znad Środkowej Warty. Chrzan był zawsze ceniony nie tylko ze względu na smak, ale również na swoje właściwości lecznicze. Dzięki tym właściwościom wykorzystywano go w kuchni jako środek konserwujący, zapobiegający psuciu się przetworów czy mięs. Pieczone mięsa obkładano tartym chrzanem lub wtykano w nieostrugany korzeń chrzanu. Do dzisiaj do różnych przetworów warzywnych dodaje się liście chrzanu, np. do kwaszenia ogórków. Tradycja tarcia chrzanu w centralnej Polsce związana była ściśle z przygotowaniami do Świąt Wielkanocnych. Do świąt wielkanocnych przygotowywano się bardzo starannie: zabijano wieprza, robiono wędliny, masło, ser, pieczono chleb i placki, szykowano specjalne potrawy do święcenia, czyli tzw. święconki i przyrządzano kluski, barszcz, tarty chrzan oraz galaretę z wieprzowych nóg zw. trzęsionką. (…) Wśród świątecznych przygotowań na plan pierwszy wysuwała się święconka, która w latach 1890-1939 obejmowała: ser, masło, chleb, placek, kiełbasę, szynkę względnie mięso, chrzan, sól, pieprz oraz jajka gotowane na twardo obrane ze skorupek. Były to stałe i podstawowe jej składniki. (…) Przygotowywano także tarty chrzan na surowo, niekiedy dla złagodzenia jego ostrości parząc go gorącą wodą. Dla lepszego smaku dodawano do niego ocet i cukier (Jan Piotr Dekowski, Z badań nad pożywieniem ludu łowickiego (1880-1939), Prace i materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi). Pokarmy święcone w Wielką Sobotę były ważnym składnikiem pożywienia wielkanocnego. W pierwszy dzień świąt śniadanie urządzano dopiero po przyjściu z rezurekcji. Najpierw dzielono się jednym jajkiem, składając życzenia, następnie spożywano odrobinę chrzanu, na pamiątkę, „że Chrystus na krzyżu był pojony goryczą” (…) Jednocześnie należy zaznaczyć, że w Sieradzkiem pierwsze potrawy święcone spożywano w pozycji stojącej, bo wierzono, że w ten sposób można zabezpieczyć się przed chorobami (Jan Piotr Dekowski, Przemiany tradycyjnego pożywienia wsi). Z czasem chrzan tarty zaczęto przygotowywać i spożywać w ciąg całego roku. Chrzan z octem podaje się do zimnych mięs, wędlin, ryb w galarecie, do gorących mięs gotowanych, np. do sztuki mięsa, wołowiny peklowanej, ozora, kiełbasy, parówek itp. (Kuchnia Polska, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1982). Chrzan nadwarciański po staropolsku uprawiany jest od 1949 roku. Pod koniec lat 50. zaczęto chrzan trzeć i doprawiać octem, a tak przygotowany wkładać do święconki i podawać na stół do różnych potraw. Na początku lat 70. zmieniono domową recepturę, zastępując ocet kwaskiem cytrynowym i sokiem z cytryny. Przygotowywany zgodnie z rodzinną recepturą chrzan nadwarciański po staropolsku w 2004 roku zdobył uznanie komisji konkursu „Nasze Kulinarne Dziedzictwo” i otrzymał I nagrodę. W 2005 roku został nominowany do nagrody „Perły 2005” i tę prestiżową nagrodę otrzymał. Chrzan nadwarciański po staropolsku jest prezentowany na różnych konkursach, jarmarkach oraz imprezach lokalnych. Zawsze cieszy się wielkim uznaniem konsumentów.