Uregulowania prawne oraz liczne formy wsparcia sprawiają, że zarówno Rolniczy Handel Detaliczny, jak i sprzedaż bezpośrednia są coraz bardziej popularne wśród producentów żywności. Takich możliwości – nabywania produktów spożywczych bezpośrednio od rolnika – poszukują także konsumenci.

RHD i sprzedaż bezpośrednia w liczbach

Rolniczy Handel Detaliczny (RHD) pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej prowadzi 18 420 podmiotów.

Rolniczy Handel Detaliczny (RHD) pod nadzorem Inspekcji Sanitarnej prowadzi 2398 podmiotów.

Sprzedaż bezpośrednią pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej (IW) prowadzą 15 873 podmioty.

Sprzedaż bezpośrednia

Sprzedaż bezpośrednia jest jedną z form prowadzenia działalności. Prowadzenie sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzenia zwierzęcego regulowane jest rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 września 2015 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej, które określa wymagania weterynaryjne jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej, wielkość, zakres i  obszar produkcji produktów oraz wymagania weterynaryjne dla miejsc prowadzenia takiej sprzedaży.

Do sprzedaży bezpośredniej dopuszcza się wyłącznie produkty wyprodukowane z własnych surowców przez podmiot prowadzący działalność w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej. Sprzedaż bezpośrednia jest również ograniczona terytorialnie.

Więcej informacji na temat sprzedaży bezpośredniej: https://www.wetgiw.gov.pl/handel-eksport-import/sprzedaz-bezposrednia.

Rolniczy Handel Detaliczny (RHD)

Rolnicy prowadzący gospodarstwa rodzinne mogą rozpocząć działalność w ramach takiego handlu po uprzedniej rejestracji (bez obowiązkowego zatwierdzenia) u powiatowego lekarza weterynarii (w przypadku produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego lub żywności zawierającej jednocześnie środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i produkty pochodzenia zwierzęcego, tzw. „żywności złożonej”) lub państwowego powiatowego inspektora sanitarnego (w przypadku produkcji żywności pochodzenia niezwierzęcego). W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek do wymienionych  organów urzędowej kontroli żywności.

Więcej informacji na temat RHD: https://www.gov.pl/web/rolnictwo/rolniczy-handel-detaliczny-informacje-podstawowe.  

Wsparcie „małego przetwórstwa”

Działalność przetwórcza rolników prowadzona na małą skalę, w tym także RHD była wspierana od akcesji Polski do Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 i 2014–2020, a obecnie staraniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przeznaczono na nią wsparcie w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności w ramach Inwestycji A 1.4.1. KPO.

Wkrótce rozpocznie się drugi nabór wniosków w ramach inwestycji A1.4.1 KPO, dot. wsparcia w zakresie przetwarzania lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych, spożywczych, rybołówstwa lub akwakultury przez rolników i rybaków – tzw. „małe przetwórstwo”. Wnioski o refundację kosztów inwestycji objętych wsparciem ARiMR będzie przyjmowała od 2 stycznia do 2 lutego 2024 r.

Dotychczas w ramach tej inwestycji od 17 października do 18 listopada 2022 r. ARiMR przeprowadziła pierwszy nabór. Wsparcie dotyczyło przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych, rybołówstwa i spożywczych w ramach rolniczego handlu detalicznego (RHD), sprzedaży bezpośredniej i działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (MOL), tworzenie miejsc bezpośredniej sprzedaży dla spożywczych produktów lokalnych (miejsca obsługi podróżnych na obszarze dróg, w celu skracania łańcuchów żywnościowych i wzmocnienia pozycji rolnika oraz zapewnienia dodatkowych dochodów).

Bezpłatna przestrzeń targowa dla rolnika w mieście

W ramach Polskiego Ładu oraz Polskiego Ładu dla Polskiej Wsi jednym z priorytetów był projekt Bezpłatna przestrzeń targowa dla rolnika w mieście. W ramach tego projektu od 1 stycznia 2022 r. obowiązuje ustawa o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników, która nakłada obowiązek na radę gminy do wyznaczenia miejsca do prowadzenia handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników. Rolnicy mogą sprzedawać produkty spożywcze wyprodukowane w swoich gospodarstwach oraz wyroby rękodzieła. Ponadto rolnicy w tych dniach są zwolnieni z opłaty targowej. Takie rozwiązanie sprzyja upowszechnianiu produktów lokalnych, skracaniu i dywersyfikacji kanałów dystrybucji oraz przyczynia się do zwiększenia dochodów rolników