Idea Dnia Polskiej Żywności

Wybór dnia 25 sierpnia nie jest przypadkowy. Końcówka sierpnia to czas, gdy rolnicy kończą żniwa i obchodzą dożynki. Wówczas sklepowe półki i stragany uginają się od świeżych, polskich warzyw i owoców. To dobry moment, żeby przypomnieć, jak ciekawa i bogata jest oferta polskiej żywności oraz aby wspierać lokalnych producentów.

Święto zostało ustanowione z inicjatywy Ogólnopolskiego Programu Promocyjnego „Doceń polskie” w 2013 r.

Polska jako znaczący producent żywności

Polska ma dobre warunki naturalne do produkcji rolniczej, co sprawia, że jesteśmy 4. największym producentem żywności w Europie po Francji, Niemczech i Hiszpanii, a w przypadku niektórych produktów (np. jabłek gruszek, śliwek) – znajdujemy się w czołówce światowej.

Żywność w Polsce jest wysokiej jakości, łatwo dostępna i przystępna cenowo. Znane i lubiane nie tylko w kraju, lecz także poza jego granicami są m.in. nasze warzywa i owoce, mięso i jego przetwory, twaróg, pieczywo, wędliny czy sery. W ofercie polskich producentów żywności każdy znajdzie coś dla siebie.

Eksport polskiej żywności

Polska jest państwem samowystarczalnym żywnościowo, dysponującym nadwyżką produkowanej żywności. Jesteśmy więc również jej dużym eksporterem.

Wartość eksportu z Polski artykułów rolno-spożywczych w 2023 r. wyniosła 51,8 mld EUR (236,4 mld zł), co oznacza wzrost o 8,1 proc. w stosunku do roku 2022.

Jednocześnie udział eksportu rolno-spożywczego w wartości całego polskiego eksportu zwiększył się z 13,8 proc. w 2022 r. do 14,7 proc. w roku 2023. Są to wyniki, które potwierdzają rosnące znaczenie branży rolno-spożywczej dla polskiej gospodarki.

Najczęściej eksportowane produkty

Do krajów UE w 2023 r. eksportowaliśmy głównie:

• mięso i jego przetwory inne niż drobiowe (eksport o wartości 4,2 mld euro);
• mięso drobiowe (3,1 mld euro);
• pieczywo i wyroby piekarnicze (2,8 mld euro);
• ryby i ich przetwory (2,6 mld euro);
• paszę dla zwierząt (2,4 mld euro);
• produkty mleczarskie (2,2 mld euro);
• ziarno zbóż i wyroby cukiernicze (po 2,1 mld euro).

Do krajów pozaunijnych w 2023 r. eksportowaliśmy przede wszystkim:

• pszenicę (eksport o wartości 4,7 mln ton, 1,2 mld euro);
• produkty mleczne (1,1 mld euro);
• mięso drobiowe (961 mln euro);
• pieczywo i wyroby piekarnicze (937 mln euro);
• wyroby tytoniowe (821 mln euro);
• czekoladę i wyroby czekoladowe (798 mln euro).

Zagraniczni odbiorcy naszej żywności

Podobnie jak w latach poprzednich w 2023 r. produkty rolno-spożywcze były eksportowane z Polski przede wszystkim na rynek Unii Europejskiej. Udział rynku unijnego w eksporcie żywności z Polski wyniósł 73 proc.

Największymi w 2023 r. odbiorcami artykułów rolno-spożywczych z Polski na rynku unijnym były następujące państwa:

• Niemcy (od lat główny partner handlowy Polski) – eksport o wartości 13,3 mld euro, o 11 proc. więcej niż w 2022 r.;
• Niderlandy – 3,2 mld euro;
• Francja – 3 mld euro;
• Włochy – 2,5 mld euro;
• Czechy – 2,4 mld euro.

Warto także odnotować wzrost o około 15 proc. wartości polskiego eksportu do Irlandii, o 14 proc. do Grecji i o 12 proc. do Hiszpanii.

W 2023 r. z Polski do krajów pozaunijnych wyeksportowano produkty rolno-spożywcze o wartości 13,75 mld euro (63 mld zł), a udział tych krajów w strukturze geograficznej polskiego eksportu artykułów rolno-spożywczych wyniósł 27 proc.

W 2023 r. największymi pozaunijnymi odbiorcami artykułów rolno-spożywczych z Polski były:

• Wielka Brytania – eksport o wartości 4,2 mld euro, o 14 proc. więcej niż w roku 2022;
• Ukraina – ponad 1 mld euro;
• Stany Zjednoczone – 870 mln euro.

Na uwagę zasługuje także duży wzrost wartości sprzedaży artykułów rolno-spożywczych na rynki nigeryjski i turecki.

Systemy jakości żywności

Jak poznać, czy dany produkt na pewno pochodzi z Polski? Od 1 stycznia 2017 r. istnieje ustawowe oznakowanie „Produkt Polski”. Symbol ten oznacza, że produkty muszą być wyprodukowane z surowców wytworzonych na terenie Polski. Tylko w produktach przetworzonych dopuszcza się użycie importowanych składników (np. przypraw, bakalii) w ilości do 25 proc. masy tych produktów.

Ponadto, jeżeli chcemy mieć pewność co do wysokiej jakości kupowanej żywności, możemy szukać na opakowaniu znaku „Poznaj Dobrą Żywność”, przyznawanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Oprócz tego coraz więcej polskich artykułów spożywczych jest wyróżnionych oznaczeniami: chronione oznaczenie geograficzne (ChOG), chroniona nazwa pochodzenia (ChNP) oraz gwarantowana tradycyjna specjalność (GTS).

Informacje o systemach jakości żywności uznawanych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi znajdują się na stronie www.kupujswiadomie.gov.pl. To prowadzona przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) platforma internetowa, promująca polską żywność wysokiej jakości.

Polska żywność ekologiczna

Rynek żywności ekologicznej w Polsce w ciągu ostatnich kilku lat uległ znacznym zmianom.  Stopniowo zwiększają się obszar upraw ekologicznych oraz liczba certyfikowanych gospodarstw. Można zaobserwować rosnące zainteresowanie polskich rolników produkcją ekologiczną.

Dziś już w większości sklepów można kupić ekologiczne warzywa, owoce, jaja oraz mleko i jego przetwory. Konsumenci, wybierając produkty ekologiczne, wspierają rolników i innych producentów, którzy prowadzą produkcję żywności z poszanowaniem naszego wspólnego środowiska, bez GMO, z zapewnieniem podwyższonego dobrostanu zwierząt. Pewność, że dany produkt faktycznie został wytworzony w sposób ekologiczny, daje konsumentowi logo produkcji ekologicznej UE na opakowaniu – tzw. ekolistek.

Rolnicy ekologiczni są pionierami w opracowywaniu jak najbardziej efektywnych metod produkcji przy zastosowaniu naturalnych metod. Rolnictwo i rolnicy ekologiczni jeszcze nigdy nie byli wspierani tak kompleksowo, jak obecnie. Producenci żywności ekologicznej mogą liczyć na wsparcie ze środków UE, pochodzących z Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej (PS WPR), na dotacje do badań prowadzonych na rzecz rolnictwa ekologicznego a także – na liczne działania informacyjne i promocyjne w środkach masowego przekazu.

Realizowana przez MRiRW kampania informacyjno-edukacyjna „Kupuj Świadomie PRODUKT EKOLOGICZNY” ma na celu zachęcenie do zwracania uwagi na informacje zawarte na opakowaniach produktów spożywczych, budowanie rozpoznawalności logo produkcji ekologicznej UE oraz edukowanie konsumentów nt. metod produkcji ekologicznej. Specjalnie dedykowane przekazy kierowane są zarówno do producentów, jak i do ogółu konsumentów, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci.