Amoniak NH₃

Jednym z głównych zanieczyszczeń gazowych powietrza powstającym w produkcji rolniczej jest amoniak. Szacuje się, że w Unii Europejskiej rolnictwo jest odpowiedzialne za ponad 92% emisji tego gazu, natomiast w Polsce wartość ta sięga 94% (w 2018 r. – raport KOBiZE 2020 r.). Dominują tu dwa źródła emisji NH₃: gospodarka odchodami zwierzęcymi odpowiedzialna za blisko 79% emisji w tym sektorze oraz stosowanie nawozów mineralnych azotowych, na które przypada ok. 21% emisji.

Amoniak w odchodach zwierzęcych powstaje w wyniku bakteryjnych i enzymatycznych procesów rozkładu substancji białkowych, m.in. aminokwasów i mocznika. Z kolei emisja amoniaku z nawozów azotowych występuje na skutek ich rozkładu pod wpływem wilgoci z gleby i powietrza. Powstawanie amoniaku w produkcji rolniczej uzależnione jest od wielu czynników m.in. zawartości azotu w diecie żywieniowej zwierząt, sposobu utrzymania zwierząt, sposobu magazynowania nawozów naturalnych, rodzaju stosowanych nawozów, a także ich dawkowania i technik aplikacji oraz warunków atmosferycznych podczas ich stosowania.

Emisje amoniaku z rolnictwa mogą wywoływać wiele negatywnych skutków w środowisku, m.in. eutrofizację wód i zakwaszenie gleb, a w konsekwencji prowadzić do zmniejszenia przyswajalności składników pokarmowych przez rośliny. Wyemitowany do powietrza amoniak może powracać w opadzie suchym lub mokrym, stanowiąc zagrożenie toksyczne upraw i może zwiększać wrażliwość roślin uprawnych na czynniki stresowe.

Z uwagi na to, że w Polsce funkcjonuje dużo niewielkich gospodarstw, redukcje emisji amoniaku mogą należeć do jednych z najtrudniejszych do osiągnięcia.

Tlenki azotu NO_x

Emisja NO_x z rolnictwa w 2018 r. szacowana była na ok. 8,7 % całkowitej emisji tych tlenków ze wszystkich źródeł (raport KOBiZE 2020 r.), z czego ponad 96 % przypada na gleby rolne, a pozostała część na nawozy naturalne i spalanie resztek roślinnych. Należy jednak zaznaczyć, że zgodnie z art. 4 dyrektywy NEC, emisja z sektorów  nawozy naturalne i gleby rolne nie jest objęta celem redukcyjnym określonym dla państw członkowskich na lata 2020 i 2030.

Niemetanowe lotne związki organiczne (NMLZO)

Emisja NMLZO z rolnictwa w 2018 r. szacowana była na ok. 14% emisji ze wszystkich źródeł (raport KOBiZE 2020 r.), z czego ok. 94 % przypada na nawozy naturalne, z pozostała część na gleby rolnicze i spalanie resztek roślinnych. Należy jednak zaznaczyć, ze podobnie jak w przypadku tlenków azotu zgodnie z art. 4 dyrektywy NEC, emisja NMLZO z sektorów nawozy naturalne i gleby rolne nie jest objęta celem redukcyjnym określonym dla państw członkowskich na lata 2020 i 2030.

Pyły PM2.5

Emisja pyłów PM2.5 z rolnictwa w 2018 r. szacowana była na 2,4 % całkowitej emisji (raport KOBiZE 2020 r.)

W powietrzu pomieszczeń inwentarskich znajdują się drobne cząsteczki pochodzenia nieorganicznego oraz organicznego tworzące pył. Wyróżnia się zasadniczo dwie frakcje cząstek pyłu o ziarnach: powyżej 10 mikrometrów, które opadają grawitacyjnie na podłoże stosunkowo szybko, oraz poniżej 10 mikrometrów (pył zawieszony PM10). Cząstki o ziarnach poniżej 10 μm mogą się utrzymywać w powietrzu przez dłuższy czas (10–30 dni) i w związku z tym traktowane są jako szkodliwa substancja gazowa. Dodatkowo we frakcji PM10 wyróżnia się frakcję o średnicy ziaren poniżej 2,5 μm (PM2,5), która jest najgroźniejsza dla zdrowia, ponieważ przenika z układu oddechowego bezpośrednio do krwi.