Wygląd:

Gryska z Bliżyna jest to rodzaj pieczywa kształtu owalnego, wydłużonego, niezwężającego się ku końcom. Wypiekana w wąskich formach prostokątnych. Na przekroju widoczne pęcherzyki powietrza charakterystyczne dla ciasta drożdżowego.

Kształt:

Kształt zewnętrzny podłużny, owalny. Po przekrojeniu kształt podobny do kromki chleba, ale bardziej spłaszczonej, wydłużonej na boki. Może przybierać kształt foremki użytej do wypieku i wówczas na przekroju przybiera kształt prostokątny lekko wybrzuszony od góry.

Rozmiar:

Wielkość grysek – ok. 20 cm x 10-15 cm, waga ok. 400 g. Wielkość uzależniona od wielkości formy użytej do wypieku.

Barwa:

Barwa zewnętrzna skórki rumiana, na przekroju kremowa z odcieniem szaro-beżowym.

Konsystencja:

Skórka wierzchnia dość miękka, ale wypieczona, miąższ gąbczasty, sprężysty.

Smak:

Smak charakterystyczny dla pieczywa pszennego z lekko słodkawym posmakiem. Zapach podobny do pieczonego chleba.

Tradycja:

Gryska z Bliżyna to rodzaj produktu piekarniczego, który był i jest wypiekany i spożywany przez mieszkańców gminy Bliżyn. Jest to produkt pośredni między chlebem żytnim, bułką, a plackiem drożdżowym. Jedni na gryskę mówili „bułka”, inni „placek trzonowy”, a niektórzy dziś mówią o niej „swojski chleb”. Sama nazwa produktu wywodzi się od głównego składnika, czyli mąki tzw. gryśnej (mąki trzeciego gatunku). Mąka ta była gruboziarnista i ciemniejsza. Dodatkowo do przygotowania gryski używano wody lub mleka, drożdży, odrobiny cukru i soli do smaku. Początkowo pieczona była tylko w gminie Bliżyna, z czasem rozpowszechniła się na szeroką skalę w sąsiadujących ze sobą obecnych powiatach, tj. koneckim, iłżeckim, szydłowieckim, przysuskim i częściowo skarżyskim. Do wypieku jednak używano mąki pośledniej, czyli drugiego gatunku, uzyskanej z młynów nowocześniejszych. Ta mąka jest bardziej oczyszczona i miałka w porównaniu z mąką gryśną. Z przeprowadzonych wywiadów etnograficznych wynika, że gryska z Bliżyna znana i pieczona była na tym obszarze przez gospodynie oraz okoliczne piekarnie na długo przed i po II wojnie światowej.