Pierwszego dnia posiedzenia ministrowie zaakceptowali kompromisowe ustalenia w zakresie reformy WPR na lata 2023-2027. Ustalenia te są wynikiem trójstronnych negocjacji pomiędzy Radą UE, Komisją Europejską oraz Parlamentem Europejskim.

Ponad trzy lata prowadzone były prace nad pakietem legislacyjnym WPR, w skład którego wchodzą rozporządzenia: o strategicznych planach WPR, o finansowaniu WPR, zarządzaniu nią i jej monitorowaniu (tzw. rozporządzenie horyzontalne) oraz o wspólnej organizacji rynków produktów rolnych.

Polska od początku wielomiesięcznego procesu negocjacji jasno przedstawiała swoje oczekiwania i propozycje. Osiągnięcie wspólnego stanowiska nie było proste, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że WPR przechodzi gruntowną reformę. Od początku prac nad reformą stanowisko Polski jednoznacznie wskazywało, że w proponowanych rozwiązaniach należy: uwzględniać indywidualne potrzeby i oczekiwania państw członkowskich, skoncentrować się na osiąganiu głównych celów wspólnej polityki rolnej oraz dążyć do dalszego upraszczania WPR. Podkreślano także, że tempo prac nad kompromisem nie może odbywać się kosztem jakości wypracowanych rozwiązań. Ostatecznie udało się wypracować wspólne dla wszystkich państw członkowskich, ale także dla pozostałych współlegislatorów, stanowisko.

Osiągnięte porozumienie, choć nie uwzględnia wszystkich naszych postulatów, w końcowej formie zawiera wiele rozstrzygnięć korzystnych dla Polski.

Końcowe ustalenia uwzględniające stanowisko prezentowane przez Polskę dotyczące reformy WPR na lata 2023-2027

• Transfer środków między filarami WPR – przyjęty kompromis umożliwia przesunięcie do 30% środków z II filara WPR do I filara  WPR;
• Definicja aktywnego rolnika – rolnicy otrzymujący wsparcie bezpośrednie do wysokości 5 tys. EUR będą mogli zostać automatycznie uznani za aktywnych;
• Limit wydatków na płatności związane z produkcją –  zadowoleni jesteśmy z ustaleń w sprawie poziomu finansowania płatności związanych z produkcją, tj. 13% +2% na wsparcie do roślin wysokobiałkowych, choć powiazanie tego wsparcia z ramową dyrektywą wodną jest nieuzasadnione;
• Płatność redystrybucyjna i płatność dla młodego rolnika – pozytywnie należy ocenić kompromis dotyczący płatności redystrybucyjnej i płatności dla młodego rolnika. Zaproponowane przepisy pozostawiają  państwom członkowskim wystarczającą elastyczność, co umożliwi zapewnienie odpowiedniego wsparcia dla  gospodarstw rodzinnych i zmian pokoleniowych z uwzględnieniem lokalnych potrzeb i specyfiki;
• Przejściowe wsparcie krajowe – będzie utrzymane na kolejne lata i możliwa będzie aktualizacja okresu referencyjnego dla przyznawania tego wsparcia;
• Limit wydatków środowiskowych w II filarze – poziom wydatków środowiskowych II filara WPR był dla Polski istotną kwestią. Parlament proponował limit na poziomie 37%. Ostatecznie nie przekroczy 35%. Dodatkowo do limitu wydatków na środowisko w 50% będzie wliczane wsparcie dla gospodarstw położonych na obszarach ONW. Procent ten został podwyższony w stosunku do wyjściowej propozycji KE o 10 punktów procentowych;
• Normy GAEC – pozytywnie oceniamy  stosowanie  derogacji od stosowania normy GAEC 9 oraz GAEC 8 w gospodarstwach do 10 ha gruntów ornych;
• Kwestie handlowe i sektor cukru – z zadowoleniem odnotowujemy, że częścią kompromisu są wspólne oświadczenia Rady, Parlamentu i Komisji w sprawach handlowych i w sprawie sektora cukru. Polska opowiadała się za wzmocnieniem siatki bezpieczeństwa i ochrony przed importem z krajów trzecich, i te oświadczenia wychodzą naprzeciw naszym oczekiwaniom;
• Rezerwa rolna – pozytywnie oceniamy przyjęte rozstrzygnięcia dot. rezerwy rolnej, które zgodne są z ustaleniami dot. wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027; Kwota rezerwy będzie wynosiła 450 mln euro rocznie, w 2023 r. nie będzie zwrotu dla rolników z tytułu dyscypliny finansowej za rok 2022, a niewykorzystane środki zostaną przeznaczone na rezerwę rolną. Z dyscypliny finansowej wyłączeni będą rolnicy otrzymujący do 2 000 euro płatności bezpośrednich. Dyscyplina finansowana ma być stosowana dopiero po wyczerpaniu innych źródeł budżetowych.

Końcowe ustalenia dotyczące reformy WPR na lata 2023-2027, które Polska ocenia krytycznie

• Dostosowanie planów strategicznych do Zielonego Ładu – zapisy dotyczące uwzględniania w planach strategicznych Zielonego Ładu co prawda nie odwołują się do skwantyfikowanych celów strategii „Od pola do stołu” oraz Bioróżnorodności ale będą wymagały dostosowania już przyjętych planów strategicznych do celów ww. strategii po roku 2025;
• Norma GAEC 9 – nie zadawala nas kompromis odnośnie wdrożenia tej normy. Ustalenie obowiązkowego odsetka gruntów ornych tylko na obszary nieprodukcyjne może prowadzić do konieczności wyłączenia części gruntów rolnych z produkcji;
• Warunkowość społeczna – Polska była przeciwna bardzo ambitnym propozycjom Parlamentu w zakresie powiązania wsparcia WPR z przestrzeganiem prawa pracy
  w ramach warunkowości społecznej. Kompromis wprowadza uproszczone podejście, które wdrożone będzie od 2025 r. i będzie w dużej mierze oparte o istniejące rozwiązania krajowe.