Karp knyszyński
29.04.2022
W dniu 28 kwietnia 2022 roku na Listę Produktów Tradycyjnych został wpisany w kategorii: Produkty rybołówstwa: „karp knyszyński”.
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Ciało wydłużone, silnie wygrzbiecone. Rząd dużych łusek przy grzbiecie i okolicach ogona. Otwór gębowy dolny, mięsisty, zaopatrzony w dwie pary wąsików
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
Prawie okrągły w przekroju poprzecznym
Wielkość
Od 1,2 kg do 2,5 kg
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Grzbiet ciemny, zielonkawobrązowy lub szarozielony, boki jaśniejsze, brzuch żółtawo lub kremowobiały. Płetwy koloru szarawoniebieskiego
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Skóra pokryta śluzem. Konsystencja mięsa zwarta, koloru lekko różowego, soczysta, delikatna
Smak i zapach
Smak mięsa rybi, słodki. Zapach swoisty, charakterystyczny dla świeżego karpia
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
O produkcji stawowej ryb, w tym karpi, wspominał już Mikołaj Rej, jednak w 1573 r. Olbrycht Strumieński opublikował dzieło „O sprawie, sypaniu, wymierzaniu i rybieniu stawów, także o przekopach, o ważeniu i prowadzeniu wody. Książki wszystkim gospodarzom potrzebne” – pierwszą na ziemiach polskich i drugą w Europie publikację dotyczącą stawowej produkcji ryb. Okres publikacji książki zbieżny był z tzw. „okresem złotym” polskiego karpiarstwa stawowego, które na przełomie wieków XVI i XVII było wzorcem dla innych europejskich państw. Z tamtego właśnie okresu, pozostało wiele stawów (tzw. rybników) i całych gospodarstw, które użytkowane są do dziś, m.in. stawy w Knyszynie.
Karp knyszyński to ryba z linii tzw. knyszyńskiej hodowana od wielu wieków w obiekcie stawowym w Knyszynie, w województwie podlaskim. Obiekt stawowy Knyszyn składa się z pięciu obiektów: Knyszyn Zamek, Ogrodniki, Popielewo, Czechowizna, Poryte Jabłoń. Największym i najciekawszym obiektem stawowym jest staw „Zygmunta Augusta”, popularnie nazywany Czechowizną od nazwy położonej nad nim wsi. Jest to największy staw karpiowy w kraju, o powierzchni zalewu 448,6824 ha, a także jeden z największych w Europie. Został założony ok. 1557 r. na rzece Nereśl, a jego pierwotna powierzchnia wynosiła 600 ha.
Karp knyszyński swoją jakość i smak zawdzięcza przede wszystkim wypracowanej linii genetycznej oraz specyficznym warunkom hodowlanym. Czyste środowisko naturalne, dobra jakość wód oraz naturalna karma to podstawa produkcji w stawach w Knyszynie. Karpie knyszyńskie karmione są pokarmem wytworzonym w stawie oraz zbożem, głównie pszenicą, pszenżytem oraz jęczmieniem pochodzącym z lokalnych gospodarstw rolnych.