Kiełbasa z Dratowa
11.05.2021
W dniu 11 maja 2021 roku na Listę Produktów Tradycyjnych została wpisana w kategorii: Mięso świeże oraz produkty mięsne: „kiełbasa z Dratowa” .
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
Kiełbasa w naturalnej, cienkiej osłonce, ściśle przylegającej do farszu. Powierzchnia batonu pomarszczona, sucha.
Wielkość
Zależna od wielkości pęt. Zazwyczaj pęta o długości 25 cm i wadze 25 dkg. Na przekroju kształt koła o średnicy około 2-3 cm.
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Brązowa. Na przekroju mięso koloru różowego, tłuszcz w kolorze biało-kremowym.
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Ścisła, krucha.
Smak i zapach
Wyczuwalny smak i zapach przypraw, czosnku jak i intensywny zapach wędzenia.
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Kiełbasa od dawien dawna gościła na polskich stołach. Gdy za czasów saskich kuchnia polska stała się bardziej wykwintną, powiadano, że „dobry szlachecki kucharz powinien umieć przyrządzać kiełbasę na 12 sposób, a kucharz pański na 24 sposoby”. Danuta Powiłańska-Mazur w swojej publikacji pt. „Tajemnice tradycyjnych kuchni” podkreśla, że: „…region lubelski od najdawniejszych czasów zamieszkiwany jest przez różne grupy etniczne. Społeczność ta, zróżnicowana pod względem kulturowym, wykształciła określone normy obyczajowe przekazywane z pokolenia na pokolenie. Jeszcze na przełomie XIX i XX wieku codzienne pożywienie mieszkańców wsi lubelskich było mało urozmaicone, a sposób odżywiania się biedniejszych i bogatszych chłopów różnił się tylko ilością spożywanego mleka, tłuszczów oraz mięsa”. Autorka w swoim opracowaniu przywołuje tradycje związane z obrzędami religijnymi jak i te dotyczące przygotowywania potraw na święta i uroczystości rodzinne. Jednym z najważniejszych produktów kojarzących się z celebrowaniem istotnych wydarzeń w miejscowości Dratów położonej na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim była kiełbasa z Dratowa, której nazwa powiązana jest z miejscem wytwarzania. W okresie chrzcin, komunii czy wesel odbywało się świniobicie, w czasie którego robiono m.in. kiełbasy. Kiełbasę z Dratowa wytwarzano ze świeżego, dobrze schłodzonego mięsa z łopatki oraz z części szynki. Do smaku doprawiano ją czosnkiem, pierzem oraz solą. Kiełbasa z Dratowa posiadała charakterystyczną łupkę z jelita naturalnego o ciemno-brązowej barwie. Kiełbasa w dotyku jest wyjątkowo plastyczna, krucha i łatwo się łamie wydając przy tym charakterystyczny trzask.
Sposób przyrządzania kiełbasy z Dratowa podzielony był na kilka etapów. W pierwszym etapie wybrane, optymalnie schłodzone mięso krojono na małe kawałki, solono i odstawiano na 3 dni. Następnie mięso mielono przez siatkę o oczkach 100 mm, a mięso ścięgniste na siatce o oczkach 3 mm i napełniano nim jelita, które następnie chłodziły się przez około 3 godziny. Następnie kiełbasę z Dratowa poddawano procesowi wędzenia, który odbywał się w trzech fazach: od obsuszenie powierzchni dymem lub gorącym powietrzem o temperaturze 50-60℃, przez właściwe wędzenie w dymie gęstym o temperaturze 45-55℃ przez 30-80 minut, po wędzenie w dymie rzadkim o temperaturze 60-90℃ przez 10-20 minut. Uwędzoną kiełbasę poddawano obróbce cieplnej polegającej na parzeniu kiełbasy w gorącej wodzie. Na zakończenie kiełbasę studzono zanurzając ją w zbiornikach z wodą o temperaturze 15℃, przez około 5-15 minut, oraz powietrzem o temperaturze 8-12℃ przez około 10 godzin.
Tak precyzyjnie sporządzony produkt pn. kiełbasa z Dratowa od wielu lat cieszy się uznaniem społeczności lokalnej jak i wśród turystów odwiedzających Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie.