Wygląd:

Długie, spiralnie ułożone pęta o lekko pomarszczonej powierzchni. W przekroju widać drobne kawałki mięsa oraz niewielkie cząstki słoniny.

Kształt:

Przypomina kształtem wianek uformowany zgodnie z naturalnym skrętem osłonek naturalnych jelita cienkiego. W przekroju okrągły lub owalny.

Rozmiar:

Uzależniona od długości jelit, średnica ok. 2,5-3 cm.

Barwa:

Jasnobrązowa. W przekroju od ciemnoróżowej do brązowej z białymi kawałkami tłuszczu.

Konsystencja:

Mięsista, zwięzła, równomiernie pomarszczona, a zarazem gładka w dotyku. Osłonka ściśle przylega do farszu.

Smak:

Charakterystyczny dla kiełbas wędzonych, uzyskany poprzez dodawanie czosnku oraz długie wędzenie na bazie drzewa liściastego. Pachnąca dymem o wyraźnie wyczuwalnym smaku przypraw i aromacie czosnku.

Tradycja:

Pacanów leży na skrzyżowaniu dróg łączących Kielce z Tarnowem oraz dawnego szlaku królewskiego wiodącego z Krakowa do Sandomierza. Za czasów króla Kazimierza Wielkiego przez te tereny prowadził międzynarodowy trakt handlowy, który rozpoczynał się w Pradze, a docelowo prowadził do Gdańska. Tereny te bogate są w urodzajne „ziemniaczane” ziemie, co stworzyło doskonałe warunki do hodowli trzody chlewnej oraz rozwoju tradycji rzeźniczych i masarskich w Pacanowie. Z opowieści mieszkańców oraz zachowanych starych dokumentów i fotografii wynika, że w gminie Pacanów przygotowywano wyroby wędliniarskie na długo przed II wojną światową. Jednym ze specjałów wyrabianych na tych terenach była kiełbasa z Pacanowa. Tajemnica smaku kiełbasy z Pacanowa opiera się na tradycyjnej metodzie produkcji, odpowiednio dobranych składnikach, właściwym wyrobieniu i doprawieniu oraz wędzeniu drzewem liściastym. „Kiełbasa była robiona wyłącznie z mięsa wieprzowego lub wieprzowiny z cielęciną. Mięso z całej świni szło na kiełbasę. Zmielone mięso było długo wyrabiane (ręcznie) i doprawiane solą, pieprzem i czosnkiem” (Wywiad etnograficzny z mieszkańcami Pacanowa). Po napełnieniu jelit, kiełbasę wieszano na drążkach i pozostawiano przez około 2 godziny w chłodnym miejscu, co pozwalało na ułożenie się składników wewnątrz jelit. Następnie wędzono do uzyskania pożądanej barwy i niekiedy też parzono. Tak przygotowana kiełbasa miała trwałość nawet do roku. Tradycja wytwarzania kiełbasy z Pacanowa jest kultywowana po dzień dzisiejszy. Kiełbasa wytwarzana jest na Święta Bożego Narodzenia, Wielkanoc, a także na chrzciny i inne ważne uroczystości. Ponadto mieszkańcy Pacanowa dbając o to, aby smak kiełbasy z Pacanowa nie został zapomniany, prezentują swoje wyroby na wydarzeniach lokalnych i konkursach kulinarnych.