Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)

Zwarta, spoista masa z widocznymi ciemniejszymi kawałkami otrębów pszennych

Kształt (zewnętrzny i na przekroju)

Przyjmuje kształt naczynia, w którym się znajduje (danie rozsmarowane na brzegach naczynia)

Wielkość

Masa wypełnia połowę naczynia, po rozgarnięciu oblepia dokładnie brzegi naczynia do ok. 3/4 jego wysokości

Barwa (zewnętrzna i na przekroju)

Beżowa z widocznymi brązowymi otrębami

Konsystencja, „wrażenie w dotyku”

Zwarta, spoista i kleista konsystencja

Smak i zapach

Lekko słony smak oraz delikatnie wyczuwalny zapach mączny

 

Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego

Kluski rozgarnywane to potrawa z mąki razowej znana w niemalże całej polskiej góralszczyźnie pod różnymi nazwami. Na terenie zagórzańskim również można odnaleźć wiele nazw tej potrawy, tj. kluski razowe, rozgarnywane, sapka czy też kluski od ucha lub do ucha. Była to potrawa codzienna jedzona chętnie głównie na śniadanie, choć w niektórych rodzinach jedzono ją także na kolacje. Jeszcze w latach 70. XX w. jedzono tą potrawę również na obiad.

Kluski rozgarnywane powstają poprzez wsypanie mąki razowej do wrzącej wody nie zapominając przy tym o nieustannym mieszaniu łyżka. Po uzyskaniu gęstej i jednolitej konsystencji, masę przekłada się do miski, a następnie przy użyciu łyżki rozgarnia się ją na brzegach naczynia. Powstały przy tym dołek wypełnia się różnego rodzaju omastami w zależności od tradycji rodzinnych lub indywidualnych preferencji. Jako omastę do klusek używano zwykle: stopionego masła, słodkiej śmietanki, mleka lub cukru. W zależności od dostępności produktów w danym czasie do omasty z mleka lub śmietanki dodawano zagotowaną pokruszoną bryndzę lub stopioną słoninę czy też skwarki. Najbardziej popularnym dodatkiem do klusek rozgarnywanych była omasta na bazie żółtka wrzuconego na gorące mleko z masłem, z której po chwili energicznego mieszania powstawała gęsta jednolita masa.

Omasty mogły być dodawane naprzemiennie w trakcie jednego posiłku. Kiedy konsumujący zjadł część klusek z masłem dolewał później mleka i z mlekiem zjadał pozostałą część dania. Przedwojenne pokolenie chętnie zjadało kluski rozgarnywane zalane żurem, kwaśnicą lub rosołem pozostałym z poprzedniego dnia. W wielu domach na terenie zagórzańskim do dziś spożywane są kluski rozgarnywane zwane sapką.