Kruszonka lasowiacka
03.06.2018
Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 2006-07-19 w kategorii Wyroby piekarnicze i cukiernicze w woj. podkarpackim.
Wygląd:
Kolorowy, prostokątny placek
Kształt:
Produkt w kształcie prostokąta, w przekroju również kształt prostokąta
Rozmiar:
Wielkość blaszki
Barwa:
Z zewnątrz kolor słomkowy, w przekroju warstwy: słomkowo-brązowo-biała
Konsystencja:
Konsystencja spoista, stała, krucha
Smak:
Smak kakaowo-waniliowy
Tradycja:
Przepis na kruszonkę przekazywany był tradycyjnie z pokolenia na pokolenie, z matki na córkę. Do dziś wiejskie gospodynie kontynuują tradycję tego wypieku. W piecu chlebowym piekło się kilka placków i na gorąco kroiło się je w kwadraty, po wystygnięciu wkładało się je do pudełek i zanosiło do spiżarni, w której mogły być przechowywane do tygodnia. Placek podawano z mlekiem. Obszar dawnej puszczy sandomierskiej na terenie, której leży część regionu mieleckiego zamieszkuje grupa etnograficzna kulturowo jednolita zwana Lasowiakami. Tereny w zachodniej części powiatu pozostawały pod wpływem kultury Krakowiaków Wschodnich. Centrum regionu podlegało zatem zróżnicowanym kulturowo naleciałościom tych grup. Można jednak przyjąć, że pomimo położenia na terytorium tzw. przejściowym, niektóre aspekty kultury materialnej i folkloru dają się wyodrębnić jako w miarę charakterystyczne dla tego regionu. Gmina Borowa leży na północny zachód od miasta Mielca w widłach rzek Wisły i Wisłoki. Zajmując powierzchnię 4684 ha, graniczy z gminami Czermin, Gawłuszowice, Mielec, Połaniec. Na zachodzie Wisła jest naturalną granicą między gminą Borowa a gminą Mielec. Pod względem klimatycznym i glebowym oraz botanicznym i biologicznym cały obszar gminy Borowa reprezentuje naturalne walory kotliny sandomierskiej. Otaczają go trzy formacje geologiczne – płaskowyż tarnowski, płaskowyż kolbuszowski oraz pradolina podkarpacka. W podziale geobotanicznym teren ten położony jest w okręgu radomyskim, w obrębie prowincji niżowo-wyżynnej Kotliny Sandomierskiej. Gmina należy do sandomiersko-lubelskiego okręgu glebowego. Występują tu głównie mady, gleby brunatne i bielicowe, są też piaski mocne i lekkie, piaski słabo gliniaste, pylice, gliny lekkie i średnie. Sieć rzeczną gminy stanowią: Wisła, Wisłoka i Breń. Zachodnia część dowadniana jest przez Wisłę i Stary Breń (z dopływami Wiśnia, Łukawiec i Brnik), wschodnia – przez Wisłokę. Gmina Borowa jest częścią malowniczej okolicy nadwiślańskiej. To zakątek ziemi mieleckiej gęsto poprzecinany strumieniami, groblami i wałami. Najpiękniejsze krajobrazy można podziwiać z lądu, z kajaka albo łodzi, płynąc po Wiśle, lub z motolotni. Turystę lubiącego atrakcyjne wypady zainteresuje wiadomość, że w rejonie Glin Małych istnieje przewóz promem przez Wisłę do Połańca – miasta, w którym w XVIII wieku naczelnik Tadeusz Kościuszko ogłosił swój słynny uniwersał. Z prawej strony wyrasta z brzegu Wisły przyrodnicza osobliwość, pozostałość po dawnej dzikości terenu i świadectwo ruchów geologicznych, jakie utworzyły nieckę połaniecką, Pogórze Szydłowskie i nie tak bardzo odległe, piękne i stare Góry Świętokrzyskie. Jest to strzelista skała, samotnie i stromo opadająca nad wiślany brzeg, który w tym miejscu jest i tak dość wysoki. Pod malowniczym, a przez to fotogenicznym urwiskiem rozłożyła się mała wioska Podskale. W lewo od Podskala, płynąc pod prąd Wisły, natkniemy się na dużą wyspę, której powierzchnia zmienia się w zależności od wysokości stanu wód. Wyspę tę zasiedlają rzadkie ptaki takie jak czarny bocian, czapla, mewy i rybitwy. Świat zwierzęcy na tych terenach uzupełniają sarny, lisy, dziki, zające, bażanty, kuropatwy, skowronki, pokrzywki, pliszki i inne drobne zwierzęta leśne. Większość gatunków zwierząt objęta jest ochroną gatunkową (całkowitą) lub łowiecką (częściową). Wśród nich są takie, które znalazły się w polskiej czerwonej księdze zwierząt tj. kraska, dzierzba czarnoczelna, rybitwa białoczelna. Terenami łowieckimi położonymi przy granicy gminy Czermin zarządza Koło Łowieckie „Bażant” w Borowej, które prowadzi planową gospodarkę zwierzyną, dbając o nieprzekraczalnie pojemności łowisk i właściwy rozwój zwierząt. Dużą atrakcją gminy jest wędkarstwo uprawiane z brzegów Wisły oraz Wisłoki, rzek ostatnio dość czystych i rybnych. Sołectwo Górki ma powierzchnię 626 ha i liczy 511 mieszkańców (źródło: Urząd Gminy Borowa). Wieś Górki powstała w 1448 roku. W każdej wsi gminy Borowa istniał folwark położony na jej początku. Zagrody wiejskie składały się z dwóch, trzech, a niekiedy i większej liczby budynków drewnianych, usytuowanych na planie czworoboku. Najbliżej ulicy stał dom, zwrócony do niej przeważnie szczytem, na jego zapleczu stały budynki gospodarcze, składające się z obory, stodoły itp. Niektórzy ubożsi rolnicy posiadali zagrody składające się z jednego wielofunkcyjnego budynku. W strategii rozwoju gminy Borowa na lata 2004-2013 kładzie się nacisk na odnowę wsi oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego. Celem powyższego zadania jest utrzymanie i kultywowanie oraz rozwój społecznej tożsamości, zaspokojenie potrzeb społeczno-kulturalnych, wzrost atrakcyjności miejscowości. Realizacja polegać będzie na odbudowie, modernizacji lub remoncie istniejących obiektów infrastruktury znajdujących się w sołectwach spełniających lub mogących spełniać rolę społeczną i publiczną. Innym celem jest wzmocnienie procesów integracyjnych wśród mieszkańców poprzez wspieranie lokalnych inicjatyw integracyjno-kulturalnych, program oferty kulturalnej i sportowo-rekreacyjnej dla mieszkańców, dostosowanie i modernizacja istniejącej bazy edukacyjno-kulturalnej. Gmina będzie wspierać lokalne inicjatywy rozwoju małej przedsiębiorczości. W strategii rozwoju gminy kładzie się nacisk na popularyzację lokalnych tradycji i obrzędów ludowych. Ważnym ogniwem w życiu kulturalnym gminy są organizacje społeczne i zawodowe, których działalność ma znaczenie integrujące mieszkańców gminy oraz wpływa na rozwój lokalnej społeczności. W miejscowości Górki istnieje gospodarstwo agroturystyczne z motolotnią. Jest tu również masarnia, cegielnia, zakłady usługowe i sklepy.
- Ostatnia modyfikacja:
- 19.09.2018 14:01 Sławomir Mucha
- Pierwsza publikacja:
- 19.09.2018 14:01 Sławomir Mucha