Wygląd:

Ciecz, na dnie naczynia, w którym jest przechowywana, wytraca się osad.

Kształt:

Przyjmuje kształt naczynia.

Rozmiar:

W zależności od naczynia.

Barwa:

Jasnobrązawa, klarowna.

Konsystencja:

Esencjonalna ciecz.

Smak:

Lekko kwaśny smak i zapach chleba razowego.

Tradycja:

Historia kwasu chlebowego zaczęła się około X wieku, a jego wynalezienie przypisuje się Słowianom. Każdy ród posiadał własną, odmienną i przekazywaną z pokolenia na pokolenie recepturę. W uboższych rodzinach kwas chlebowy stanowił bazę prawie wszystkich spożywanych potraw. Europa mogła docenić walory kwasu dzięki wymianie gospodarczej po roku 989, po przyjęciu przez księcia Kijowa Władimira chrześcijaństwa. Do XIX wieku receptura przygotowania kwasu chlebowego była tajemnicą strzeżoną przez rody, zakony, monastyry. „Do bardzo rzadkich napojów należał kwas chlebowy i oskoła (…)”. (J. P. Dekowski, „Z badań nad pożywieniem ludu łowickiego (1880-1939)”, Seria Etnograficzna Nr 12, Łódź 1968). Napój ten bardzo szybko zyskał wielu wielbicieli, ponieważ był łatwy i tani do przygotowania, a doskonale gasił pragnienie i dobrze wpływał na trawienie. Kwas chlebowy w powiecie łaskim był powszechnie robiony szczególnie podczas żniw i innych ciężkich prac w gospodarstwie. „– Teraz idź moja kochana tam gdzie cieśle robią dom i zanieś im gar kwasu chlebowego, który stoi w sieni. Nie zapomnij także łyżki wazowej do picia – (…)” (K. Wieczorek, „Młyn na Stawkach. Nad Czarną”, tom II, Lubiaszów 2006). Do produkcji kwasu chlebowego wykorzystywany jest suchy chleb razowy, suchy chleb z żytniej mąki pytlowej, woda, drożdże i cukier. Do garnka glinianego wkłada się resztki podsuszonego chleba, zalewa wodą, dodaje drożdże i cukier. Następnie nakrywa się płócienną ściereczką i odstawia do fermentacji. Ze względu na swoje walory odżywcze i orzeźwiające w XIX wieku zaczęto produkcję przemysłową kwasu. Kiedy rozwinął się przemysłowy wypiek chleba i rzadko która gospodyni piekła go sama w domowym piecu, zaprzestano też wyrobu kwasu. Z chleba, który nie jest przygotowywany w sposób tradycyjny, na zakwasie z mąki bez polepszaczy i spulchniaczy, nie da się bowiem uzyskać kwasu chlebowego. Ponadto, kwas chlebowy powinien być przechowywany w glinianych lub szklanych naczyniach, gdyż w przypadku innych traci on swoje właściwości. W wieku XX kwas został zapomniany, wyparty przez wody gazowane i inne słodkie napoje. Dopiero w ostatnich latach kwas chlebowy przeżywa renesans wraz ze wzrostem zainteresowania tzw. zdrowym odżywianiem, produktami naturalnymi, ekologią oraz tradycją.