Zapraszamy do wzięcia udziału w konsultacjach publicznych dokumentu "Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie roślin uzyskiwanych za pomocą niektórych nowych technik genomowych oraz pochodzących z tych roślin żywności i pasz, oraz w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) 2017/625" (COM(2023) 411 final) oraz dokumentów towarzyszących ww. rozporządzeniu.
 

• Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie roślin uzyskiwanych za pomocą niektórych nowych technik genomowych oraz pochodzących z tych roślin żywności i pasz, oraz w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) 2017/625
   
• ZAŁĄCZNIKI do wniosku dotyczącego ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie roślin uzyskiwanych za pomocą niektórych nowych technik genomowych oraz pochodzących z tych roślin żywności i pasz, oraz w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) 2017/625
   
• Streszczenie sprawozdania z oceny skutków - towarzyszący dokumentowi: Wniosek dotyczący ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie roślin uzyskiwanych za pomocą niektórych nowych technik genomowych oraz pochodzących z tych roślin żywności i pasz, oraz w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) 2017/625
   

Od lipca 2023 toczą się intensywne prace nad Projektem rozporządzenia w sprawie roślin uzyskiwanych za pomocą niektórych nowych technik genomowych oraz pochodzących z tych roślin żywności i pasz oraz w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) 2017/625. Projekt został przekazany równolegle do Rady i Parlamentu Europejskiego. Rząd Polski w październiku 2023 r. przyjął do projektu KE stanowisko negatywne. Nowy Rząd podjął decyzję o jego utrzymaniu. W stanowisku podniesione zostały następujące kwestie budzące nasza wątpliwość:

- brak znakowania produktów NGT kategorii 1, co będzie wpływać na czystość produkcji ekologicznej oraz zachowanie prawa wyboru przez konsumentów,

- skutki  patentowania roślin NGT i zaburzenie uczciwej konkurencji między małymi i średnimi firmami hodowlano-nasiennymi, a globalnymi koncernami,

- zakres upoważnień dla Komisji Europejskiej w kwestii przygotowania aktów wykonawczych,

- odebranie państwom członkowskim możliwości zakazania uprawy roślin NGT (usunięcie tzw. klauzuli opt-out, która funkcjonuje dla GMO).

Na pierwszym miejscu polskich wątpliwości pozostaje kwestia patentowania roślin NGT.  Obawy dotyczące skutków patentowania prezentują właściwie wszystkie państwa UE, nawet te, które są za wprowadzeniem NGT.

Polska dostrzega potencjał, jaki wiąże się z roślinami NGT, jednak przed ostateczną decyzją trzeba dokonać analizy korzyści i zagrożeń, odnośnie wpływu opatentowanych roślin NGT, których właścicielami nie są polskie czy nawet europejskie małe i średnie firmy hodowlane, tylko zagraniczne koncerny.  Obawy polskich hodowców o to, że mogą zostać zmarginalizowani, a rolnicy uzależnieni od zagranicznych koncernów hodowlanych i chemicznych, są zasadne. Dlatego Polska opowiada się przeciwko rozszerzeniu patentów na rośliny uprawne, natomiast popiera zapewnienie dalszego swobodnego dostępu hodowców do materiałów hodowlanych, a rolników do korzystania z ich prac zgodnie z zasadami Konwencji UPOV i rozporządzenia Rady (WE) 2100/94.

Z powodu utrzymujących się wątpliwości Polska – podobnie jak szereg innych krajów – dotąd nie poparła projektu rozporządzenia. Nadal brak jest wystarczającej większości w Radzie, aby przyjąć podejście ogólne i rozpocząć trilogi z Parlamentem Europejskim. Z kolei Parlament Europejski przyjął w dniu 7 lutego 2024 r. swoje stanowisko. Co istotne, jedna z przyjętych poprawek dotyczy zakazu patentowania roślin NGT.

Fakt wprowadzenia tej zmiany świadczy o tym, że również Europarlamentarzyści dostrzegli problem patentowania roślin NGT.