Najważniejsze tematy

Najważniejszymi tematami posiedzenia były sytuacja na rynkach rolnych oraz 12 Konferencja ministerialna WTO. Ministrowie zatwierdzili również konkluzje Rady w sprawie wysoce zjadliwej grypy ptaków.

Sytuacja na rynkach

W punkcie dotyczącym sytuacji na rynkach rolnych, w szczególności po inwazji na Ukrainę, ministrowie wysłuchali informacji Komisji Europejskiej (KE) na temat rozwoju sytuacji na głównych rynkach rolnych w UE. KE zwróciła uwagę na główne czynniki warunkujące bieżącą i przyszłą sytuację rynkową: wysokie koszty produkcjim; rosnącą inflację, w tym 9% wzrost cen żywności w UE; bezpieczeństwo żywnościowe w najbardziej zależnych od importu regionach świata i tym samym możliwe zagrożenie dla stabilności na świecie; nieprzewidywalność Rosji w obszarze eksportu gazu, nawozów i zbóż, a także możliwy wpływ niekorzystnej pogody na zapowiadające się dotąd bardzo dobrze żniwa. Odnosząc się do sytuacji na poszczególnych rynkach, KE stwierdziła, że największe trudności odczuwa sektor produkcji zwierzęcej z uwagi na wysokie koszty produkcji i problemy z opłacalnością. Wysokie koszty, zwłaszcza energii, są także znaczącym problemem dla sektora owoców i warzyw, gdzie sytuację dodatkowo pogarszają ograniczenia eksportu.

W dyskusji delegacje potwierdziły, że aktualnie największym problemem są wysokie ceny środków produkcji, szczególnie nawozów i pasz. Powoduje to znaczące obciążenia, zwłaszcza w produkcji zwierzęcej. Zaznaczano, że z tego względu marże producentów są niskie lub wręcz pozostają poniżej granicy opłacalności, mimo wzrostu cen produktów rolnych. Wśród propozycji poprawy sytuacji w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego wymieniono wprowadzenie rocznej derogacji od GAEC 7 w zakresie zmianowania, wydłużenie obecnej derogacji dotyczącej zazielenienia, a także czasowe przeznaczenie użytków zielonych pod uprawę.

Prezentując stanowisko Polski, minister Bartosik poinformował, że wojna w Ukrainie nadal przyczynia się do silnego wzrostu cen zarówno środków do produkcji, jak i produktów rolnych. – Od kwietnia bieżącego roku w Polsce wzrosły ceny zbóż, bydła, drobiu, części owoców i warzyw, a przede wszystkim rzepaku. Na rynku pasz także odnotowano dalszy wzrost cen. Ceny produktów mleczarskich pozostawały w miarę stabilne. Spadły natomiast ceny trzody chlewnej i jaj spożywczych. Wzrost cen nawozów wpływa negatywnie na opłacalność produkcji rolnej. W całym łańcuchu dostaw utrzymują się obawy o dostępność do źródeł energii, a także możliwość odzwierciedlenia rosnących kosztów, głównie cen surowców rolnych i energii, w cenach sprzedaży – powiedział minister Bartosik.

Korytarze solidarnościowe dla Ukrainy

KE przedstawiła ponadto Komunikat na temat korytarzy solidarnościowych dla Ukrainy. Podkreśliła, że ma on na celu ułatwienie wywozu produktów rolnych z Ukrainy i handlu dwustronnego. Komunikat identyfikuje przeszkody i bariery, nie tylko w obszarze transportu i logistyki, ale też wynikające np. z obciążeń administracyjnych i niedostatecznych możliwości przechowalniczych. Zawiera listę konkretnych działań w krótkim, średnim i długim okresie, takich jak ułatwienia procedur, poprawa możliwości transportowych, a także infrastruktury przechowalniczej oraz spójności sieci transportowej.

Ministrowie generalnie z zadowoleniem przyjęli komunikat KE dotyczący korytarzy solidarnościowych, deklarując zaangażowanie w ułatwienie eksportu z Ukrainy. Zwracano uwagę na rolę UE w zapewnieniu globalnego bezpieczeństwa żywnościowego.

– Zagrożenie dla światowego bezpieczeństwa żywnościowego, związane z wojną w Ukrainie wskazuje także, jak ważne jest dążenie do samowystarczalności żywnościowej Unii Europejskiej i ograniczenia zależności od importu żywności w kontekście realizowania celów Europejskiego Zielonego Ładu – podkreślił minister Bartosik.

Polska poinformowała również o ustaleniach z zorganizowanego 16 maja br. spotkania wielostronnego z udziałem wicepremiera, ministra rolnictwa i rozwoju wsi Polski, ministra rolnictwa Ukrainy, sekretarza ds. rolnictwa USA oraz komisarza UE ds. rolnictwa.
W odpowiedzi KE pogratulowała Polsce podpisania porozumienia z Ukrainą w zakresie ułatwień eksportowych.

12 Konferencja ministerialna WTO

W punkcie dotyczącym 12 Konferencji ministerialnej w dniach 12–15 czerwca br. w Genewie KE poinformowała, że wyniki trwających negocjacji we wszystkich obszarach pozostają niepewne, szczególnie w obszarze rolnictwa. Trudności zostały wzmocnione poprzez agresję Rosji w Ukrainie i powstały kryzys żywnościowy. W ramach negocjacji ofensywne kwestie UE pozostały niezmienne: eliminowanie naruszającego otwarty handel wsparcia wewnętrznego, poprawa przejrzystości oraz restrykcje eksportowe. Dla UE ważne jest odniesienie się do agresji rosyjskiej na Ukrainę i jej wpływu na bezpieczeństwo żywnościowe. KE zapewniła, że będzie na bieżąco informować państwa członkowskie i konsultować się z nimi w trakcie konferencji.

Delegacje generalnie poparły podejście KE do negocjacji. Podkreślano znaczenie uzyskania jakichkolwiek efektów, aby rozwiązać kryzys i zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe. Wskazywano również na potrzebę wyłączenia międzynarodowej pomocy żywnościowej z restrykcji eksportowych, a także na konieczność poprawy przejrzystości i ograniczenia barier handlowych.

Prezentując stanowisko Polski, minister Bartosik podkreślił, że ważnym elementem negocjacji powinno być omówienie wpływu agresji Rosji na Ukrainę i poszukiwanie rozwiązań mogących w krótkim czasie przyczynić się do stabilizacji na rynkach. W tym kontekście rozmowy powinny objąć kwestie restrykcji eksportowych, konkurencji w eksporcie i respektowania reguł WTO.