Debata nt. sytuacji rynkowej

Zgodnie z porządkiem obrad ministrowie przeprowadzili kolejną debatę nt. sytuacji na rynkach rolnych, ze szczególnym uwzględnieniem skutków wojny w Ukrainie. W ramach tego punktu delegacja Chorwacji przedstawiła także swój wniosek nt. potrzeby wprowadzenia narzędzi zarządzania kryzysowego w celu wsparcia unijnych rolników w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej.

W dyskusji uczestniczył także minister ds. polityki rolnej i żywności rolnictwa Ukrainy Mykoła Solski, który wyraził wdzięczność za dotychczasowe wspieranie gospodarki Ukrainy, w tym w formie liberalizacji handlu i zaapelował o jego kontynuację.

Minister rolnictwa i rozwoju wsi Robert Telus podkreślił, że Polski nie trzeba przekonywać o tym, że pomoc dla Ukrainy jest priorytetem. Stwierdził jednak, że koszty tej pomocy powinny ponosić wszystkie państwa członkowskie, nie tylko te graniczące lub w pobliżu granicy z Ukrainą.

– Trzeba analizować horyzontalne skutki i działać w duchu prawdziwej europejskiej solidarności – dodał polski minister rolnictwa.

Szef resortu rolnictwa przypomniał, że Polska niejednokrotnie przestrzegała przed działaniami Rosji, której zależy na destabilizacji rynków rolnych. Minister podkreślił, że konieczne jest posiadanie narzędzi umożliwiających radzenie sobie z takimi sytuacjami.

– Korytarze solidarnościowe, którym towarzyszą rozwiązania, takie jak rozporządzenie unijne z 2 maja 2023 r. wprowadzające nadzwyczajne środki ochronne, są właśnie takim narzędziem, także na przyszłość – dodał minister.

Oczekiwania Polski

Minister rolnictwa i rozwoju wsi Robert Telus podkreślił, że dla Polski bardzo ważna jest pozytywna decyzja ws. drugiego pakietu wsparcia. Poinformował, że środki te są bardzo potrzebne i rolnicy na nie czekają, chociaż kwota 100 mln euro dla państw granicznych nie pokrywa strat poniesionych przez rolników.

Szef polskiej delegacji wskazał, że Polska na forum UE wielokrotnie okazywała solidarność w sytuacjach potrzeby wsparcia państw członkowskich dotkniętych różnego rodzaju kryzysami. Minister Telus poinformował, że oczekuje podobnego podejścia ze strony innych państw.

Szef resortu rolnictwa zwrócił uwagę na niepokojące sygnały dotyczące zwiększonych zapasów mrożonych owoców miękkich w Polsce, wynikające ze zwiększonego importu z Ukrainy. Poinformował też o problemie aktualnych cen drobiu i jaj konsumpcyjnych, które umożliwiają jedynie pokrycie kosztów produkcji.

Minister Robert Telus odniósł się także do potrzeby zapewnienia działań stabilizacyjnych, popierając diagnozę przedstawioną przez Chorwację, dotyczącą wyzwań i podjętych działań zaradczych. Poinformował, że przede wszystkim Polska podtrzymuje postulat przedłużenia przez Komisję Europejską rozporządzenia ws. tzw. środków zapobiegawczych, tj. zakazu importu określonych produktów rolnych do granicznych krajów członkowskich UE .

– Środek ten powinien obowiązywać po 5 czerwca 2023 r., do końca tego roku – zaapelował minister rolnictwa i rozwoju wsi.

Szef polskiej delegacji podkreślił, że ważne jest również, aby Komisja Europejska monitorowała import pozostałych, wrażliwych produktów, które mogą zakłócić równowagę na rynku UE, nawet w skali regionalnej.

Minister Robert Telus poinformował, że popieramy debatę nt. usprawnienia instrumentów, które mogą być zastosowane w sytuacjach kryzysowych. Zdaniem ministra przegląd wieloletnich ram finansowych jest dobrą okazją do takiej dyskusji.

– W ramach przeglądu wieloletnich ram finansowych należy przedyskutować powołanie dodatkowej rezerwy. Konieczne są dodatkowe środki, bo to pomoże radzić sobie z wyzwaniami, nie tylko wynikającymi z wojny w Ukrainie, lecz także np. z niekorzystnymi zjawiskami pogodowymi – doprecyzował polski minister rolnictwa.

Opakowania i odpady opakowaniowe

Ministrowie ds. rolnictwa rozmawiali o projekcie rozporządzenia ws. opakowań i odpadów opakowaniowych pod kątem bezpieczeństwa żywności i jej marnowania.

Minister Robert Telus podkreślił, że rozwój technologiczny, gospodarczy i społeczny powoduje konieczność rewizji obowiązujących przepisów w zakresie opakowań. Stwierdził, że należy podjąć prace nad regulacją, która obejmie cały cykl życia opakowań i ujednolici obowiązujące przepisy unijne.

Zdaniem Polski zaproponowany przez Komisję kierunek działań, zmierzający do ograniczenia wytwarzania odpadów opakowaniowych, jest właściwy.

– Jednakże podejmowane działania powinna poprzedzić dogłębna analiza, a nowe cele powinny być przede wszystkim realistyczne, mierzalne i wykonalne pod względem technicznym – podkreślił minister Telus.

Szef polskiej delegacji zwrócił też uwagę na globalny problem, którym jest marnowanie i straty żywności. Podkreślił, że stosowanie odpowiednich opakowań może pomóc w zredukowaniu ilości wytwarzanych odpadów oraz wyrzucanej żywności. Jego zdaniem warto wspierać nowoczesne opakowania z materiałów wydłużających świeżość oraz opakowania innowacyjne, np. informujące czy produkt nadal nadaje się do spożycia.

– Należy zapewnić bezpieczeństwo produktów spożywczych w przypadku ponownego wykorzystania opakowania czy używania opakowań z recyklingu – dodał polski minister rolnictwa.

Zdaniem szefa resortu rolnictwa zaproponowane we wniosku ambitne cele, dotyczące wzrostu minimalnej zawartości materiałów pochodzących z recyklingu, powinny zostać urealnione. Podyktowane jest to obawą o dostępność oraz o koszty tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu do produkcji opakowań, w szczególności opakowań do kontaktu z żywnością.

Niekorzystne warunki klimatyczne na południu Europy

Delegacja portugalska przedstawiła w imieniu kilku p. cz. informację o skutkach niedawnych niekorzystnych warunków klimatycznych na południu Europy. Zwróciła się do Komisji o zgodę na użycie narzędzi dostępnych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej w celu zaradzenia sytuacji.

Minister Telus poparł wniosek poszkodowanych państw członkowskich i odniósł się również do sytuacji meteorologicznej w Polsce, która może także doprowadzić do strat spowodowanych przez suszę.

Szef polskiej delegacji poparł zaproponowane działania, w szczególności te dotyczące zwiększenia poziomu zaliczek do co najmniej 70 proc. w przypadku płatności bezpośrednich oraz do co najmniej 85 proc. w przypadku płatności II filaru.

– Uważamy, że uzasadnione jest zwiększenie poziomu zaliczek w 2023 r., przede wszystkim ze względu na gwałtowny wzrost kosztów produkcji oraz zagrożenie utraty płynności finansowej w związku z zakłóceniami n rynku zbóż, wywołanymi agresją Rosji wobec Ukrainy – dodał polski minister rolnictwa.

Minister Robert Telus podkreślił, że należy także umożliwić wypłatę zaliczek pomimo niezakończonych kontroli na miejscu.

– Obowiązujące rozwiązania są bardzo krzywdzące dla znacznej części rolników, którzy zostaną wykluczeni z zaliczek, w związku z przeprowadzaniem kontroli na miejscu. Pierwsze płatności otrzymają oni dopiero po zakończeniu kontroli – podkreślił szef resortu rolnictwa.

Wolny handel z Australią

Prezydencja przedstawiła informacje o postępach w negocjacjach dotyczących umowy o wolnym handlu UE-Australia, w kwestii dostępu do rynku dla produktów rolnych.

Przedstawiciel Polski poinformował, że Polska popiera uwzględnienie w negocjowanej umowie z Australią zapisów, które dałyby realną poprawę w dostępie do rynku australijskiego oraz zawierałyby zobowiązania do przestrzegania wysokich standardów zrównoważonego rozwoju w produkcji rolnej Australii. Podtrzymał jednak generalne zastrzeżenie, że obecna oferta taryfowa UE powinna być traktowana jako ostateczna i warunkowa, nie tylko w sektorze mleczarskim, lecz także w innych sektorach rolnictwa.

Spotkania na marginesie posiedzenia Rady AGRIFISH

Udział ministra Roberta Telusa w posiedzeniu Rady AGRIFISH był okazją do odbycia spotkań bilateralnych: z Komisarzem UE ds. Rolnictwa, Sekretarzem Generalnym COPA-COGECA, nowo powołanym Ministrem Rolnictwa Słowacji, Ministrem Rolnictwa Niemiec i Ministrem Rolnictwa Ukrainy. Rozmowy dotyczyły aktualnej sytuacji na rynku zbóż, koniecznych działań KE w formie wsparcia finansowego oraz mechanizmów handlowych dla państw przyfrontowych, a także dalszej współpracy tych państw w tym zakresie, zarówno na szczeblu politycznym, jak i organizacji rolniczych.

Minister Telus podkreślał również konieczność wypracowania długofalowych mechanizmów wspierających Ukrainę pod względem eksportu towarów rolnych oraz odpowiednich inwestycji infrastrukturalnych.