1. Podczas kontroli przeprowadzanych przez WIORIN kontrolowana jest zawartość zanieczyszczeń w produktach nawozowych UE. Graniczną zawartością tych zanieczyszczeń powinna być wartość wskazana w rozporządzeniu (UE) 2019/1009 czy w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju wsi z dnia 18 czerwca 2008 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu?

W przypadku produktów nawozowych UE, maksymalne wartości zanieczyszczeń wskazane są w rozporządzeniu (UE) 2019/1009. Producent przeprowadzając procedurę oceny zgodności zobowiązany jest do przeprowadzenia odpowiednich badań potwierdzających spełnienie ww. wymagań.

W przypadku produktów wprowadzanych na podstawie przepisów krajowych, tj. nawozów i środków wspomagających uprawę roślin, wartości graniczne wskazane są w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 czerwca 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu.

 

2. Czy na opakowaniach (etykietach) produktów nawozowych UE powinna być  informacja o terminie przydatności nawozu (dla produktów nawozowych UE wprowadzanych do obrotu zgodnie z rozporządzeniem UE 2019/1009)?

Termin ważności i datę produkcji podaje się dla: biostymulatorów;

datę produkcji dla: nawozów organicznych, podłoży do upraw.

 

3. Pytanie dotyczy etykietowania worków typu Big bag (białe opakowanie, z wydrukowaną nazwą firmy). Powszechnie stosowaną metodą etykietowania Big bag'ów jest umieszczanie niezbędnych informacji na etykiecie, którą umieszcza się w plastikowej osłonce. Całość mocowana jest do opakowania np. przy pomocy zgrzewania osłonki do Big baga. Połączenie etykiety z opakowaniem jest trwałe, oznakowanie jest czytelne i nie ma możliwości, bez fizycznej ingerencji, podmiany etykiety. Spotkaliśmy się niestety z opiniami, że takie znakowanie nie jest odpowiednie. 

Przepisy art. 6 rozporządzenia (UE) 2019/1009 wskazują, że opakowania produktów nawozowych UE muszą zostać opatrzone w informacje takie jak: numer partii, dane producenta/importera i znak CE. W etykiecie przymocowanej do opakowania umieszcza się ponadto informacje wynikające z załącznika III do ww. rozporządzenia.

Wobec tego w przypadku big-bagów lub innych opakowań, na których ze względu na wielkość możliwe jest umieszczenie wszystkich informacji na opakowaniu, stosowne informacje mają znaleźć się na etykiecie produktu przymocowanej do opakowania lub też bezpośrednio na samym opakowaniu. Należy zaznaczyć, że etykiety nie należy interpretować jako ściśle określonej jednostki fizycznej. Etykieta musi zawierać wszystkie obowiązkowe informacje, które muszą być umieszczone na produkcie nawozowym UE. Informacje w etykietowaniu produktu nawozowego UE mają być jasne, zrozumiałe
i czytelne.

Etykieta – jeśli stosowne informacje będą się na niej znajdować – ma być przymocowana do opakowania. Oznacza to, że niezależnie od panujących warunków atmosferycznych, a także innych czynników brak jest możliwości ingerencji zarówno w treść etykiety, jak również w jej zamianę, lub też zniszczenie.

 

4. Czy planowane jest zwiększenie listy mikroorganizmów, które mogą być zawarte w produkcie nawozowym UE (CMC 7)? Jeśli tak to, kiedy ma to nastąpić i jakie mikroorganizmy mają się na niej znaleźć?

Tak, komisja europejska ogłosiła przetarg. Więcej szczegółów można znaleźć tutaj: https://etendering.ted.europa.eu/cft/lot-display.html?lotId=7067

 

5. Czy jeśli na nawozie CE jest deklarowany azot, a jedna z form azotu występuje w ilości poniżej 0,5% np. 0,2%, to ta forma azotu pomimo niewielkiej ilości powinna być deklarowana na etykiecie?

Minimalne zawartości azotu całkowitego (a w przypadku nawozów organiczno-mineralnych także azotu w formie azotu organicznego) zostały określone w załączniku I do rozporządzenia (UE) 2019/1009. Natomiast zasady umieszczania informacji
o deklarowanych składnikach pokarmowych, w tym azotu oraz jego form, zostały umieszczone w załączniku III do ww. rozporządzenia.

Wobec tego, deklarując azot w oznakowaniu w szczególności należy wskazać całkowitą jego zawartość, a następnie w zależności od rodzaju nawozu także procentową zawartość form występowania azotu. Podając informację o deklarowanej formie azotu, w szczególności należy uwzględnić spełnienie minimalnych wymagań wynikających z załącznika I do rozporządzenia (UE) 2019/1009 w zakresie deklarowania minimalnych wartości azotu w nawozie.

 

6. Czy dla produktu PFC7 (połączenie dwóch produktów: Biostymulator CE + składniki pokarmowe) należy przeprowadzić badania polowe?

Produkt nawozowy mieszany jest to produkt powstały z wymieszania co najmniej dwóch produktów nawozowych UE pełniących funkcje od PFC1 do PFC6, dla których wykazano spełnienie wymogów rozporządzenia (UE) 2019/1009 zgodnie z procedurą oceny zgodności. Należy zaznaczyć, że mieszanie produktów nie może w żaden sposób wpłynąć negatywnie zarówno na bezpieczeństwo, środowisko, jak i zdrowie ludzi, zwierząt lub roślin.

W gestii producenta mieszaniny jest jej ocena zgodności z wymogami, w tym w zakresie braku negatywnego oddziaływania mieszanego produktu nawozowego UE na bezpieczeństwo, zdrowie lub środowisko. Należy zaznaczyć, że rozporządzenie nie określa sposobu wykonania takiej oceny, niemniej jednak przeprowadzona ocena ma w sposób jasny wskazywać oraz wyjaśniać, że mieszanie nie zmienia charakteru składowych produktów nawozowych UE, a także nie wywiera niepożądanych skutków.

 

7. Czy w biostymulatorze może znajdować się substancja, która jest również dopuszczona do obrotu jako środek ochrony roślin?

Funkcją biostymulatora jest stymulowanie procesów odżywiania roślin niezależnie od zawartości składników pokarmowych w produkcie, którego wyłącznym celem jest poprawa co najmniej jednej z następujących cech rośliny lub ryzosfery rośliny:

1)  efektywność wykorzystania składników pokarmowych,

2)  odporność na stres abiotyczny,

3)  cechy jakościowe; lub

4)  przyswajalność składników pokarmowych z formy trudnodostępnych w glebie lub ryzosferze.

Wobec tego, jeśli dana substancja oddziałuje na procesy życiowe roślin w sposób inny niż wskazany powyżej, należy ją uznać za środek ochrony roślin, a nie produkt nawozowy UE.

 

8. Jak powinna wyglądać procedura oceny zgodności w przypadku nawozu konfekcjonowanego, który jest dostarczany spoza terytorium UE (jednocześnie ma rejestracje REACH)?

Przed wprowadzeniem do obrotu produktu nawozowego UE należy przeprowadzić procedurę oceny zgodności zgodnie z zasadami określonymi w załączniku IV do rozporządzenia (UE) 2019/1009. Procedurę oceny zgodności co do zasady przeprowadza producent, jednak w przypadku produktów importowanych, jeśli producent nie dokonał takiej oceny, procedurę może przeprowadzić importer. Wówczas importer uznawany jest za producenta i przejmuje jego obowiązki wynikające z przepisów rozporządzenia (UE) 2019/1009.

Zasady stosowania modułów procedur oceny zgodności są ściśle uwarunkowane zarówno od zastosowanych kategorii materiałów składowych produktu – CMC, jak i kategorii funkcji produktu – PFC. Wobec tego, jeśli przepisy rozporządzenia (UE) 2019/1009 w załączniku II (w zakresie CMC) przewidują konieczność rejestracji substancji wchodzącej w skład produktu nawozowego UE, wówczas należy taki produkt zarejestrować zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) nr 1907/2006. Spełnienie wymagań dla CMC jest jednym z wielu warunków możliwości uzyskania pozytywnego wyniku oceny zgodności.

 

9. Czy użycie substancji aktywnej z środków ochrony roślin z góry przekreśla możliwość rejestracji/certyfikacji produktu jako biostymulator?

Patrz pytanie 7.

Funkcją biostymulatora jest stymulowanie procesów odżywiania roślin niezależnie od zawartości składników pokarmowych w produkcie, którego wyłącznym celem jest poprawa co najmniej jednej z następujących cech rośliny lub ryzosfery rośliny:

1.  efektywność wykorzystania składników pokarmowych,

2.  odporność na stres abiotyczny,

3.  cechy jakościowe; lub

4.  przyswajalność składników pokarmowych z formy trudnodostępnych w glebie lub ryzosferze.

Wobec tego, jeśli dana substancja oddziałuje na procesy życiowe roślin w sposób inny niż wskazany powyżej, należy ją uznać za środek ochrony roślin, a nie produkt nawozowy UE.

 

10. Czy powstały już wytyczne dot. kontroli nawozów u przedsiębiorców?

Organy kontrolne podczas przeprowadzania kontroli, zobowiązane są do stosowania przepisów prawa oraz postępowania zgodnie z nimi. Organy kontrolne stosują procedury kontrolne i wytyczne. Należy podkreślić, że procedury i wytyczne mają charakter pomocniczy i mają na celu jedynie dostarczenie przydatnych wskazówek.

 

11. Czy do każdej partii nawozu wprowadzonego do obrotu należy przygotować oddzielną deklarację zgodności?

Zgodnie z przepisami rozporządzenia (UE) 2019/1009 producent odpowiedzialny jest za ocenę zgodności produktu oraz jest zobowiązany do spełnienia wymagań dotyczących identyfikowalności. Wobec tego, producent w oznakowaniu produktu, jak i w deklaracji zgodności UE umieszcza informację o: numerze typu, partii, lub też umieszcza inny element umożliwiający identyfikację danego produktu w łańcuchu dostaw. Wymóg ten daje producentom wolność wyboru elementu, którego chcą użyć do identyfikacji produktu, o ile zagwarantowana jest jego identyfikowalność. Za element identyfikacyjny nie można uznać nazwy produktu, czy też oznaczenie PFC, bowiem wiele produktów nawozowych UE może mieć takie same oznaczenie, co nie pozwala na identyfikację produktu w obrocie. Co do zasady, element identyfikacyjny składa się pewnej kombinacji liter i cyfr, indywidualnych dla danego produktu.

Co istotne, elementy identyfikacyjne muszą mieć wyraźne odniesienie do odpowiedniej dokumentacji, która wykazuje zgodność z wymogami danego rodzaju produktu, w szczególności z deklaracją zgodności UE. Element identyfikacyjny musi być taki sam, jak element podany w deklaracji zgodności UE. Element identyfikacyjny wybrany przez producenta jest istotny również w przypadku wycofania produktu lub odzyskania go od użytkowników, ponieważ dotyczy ono wszystkich produktów noszących ten sam element identyfikacyjny. Producenci powinni zatem wybrać system identyfikowalności, który uznają za najlepszy dla swoich produktów, metod produkcji i systemu dystrybucji.

Wobec tego, jeśli praktyką producenta jest identyfikacja produktu nawozowego UE za pomocą numeru partii, wówczas jest on zobowiązany do sporządzenia deklaracji zgodności UE dla każdej partii danego produktu nawozowego UE, tożsamej z oznaczeniem w oznakowaniu produktu. Czy typ PFC należy określać samodzielnie czy jest jednostka która pomaga w sklasyfikowaniu nawozu pod konkretny typ PFC?

 

12. Nawozy UE a rejestracja REACH

W przypadku produktów nawozowych, w Załączniku I do rozporządzenia (UE) 2019/1009 jest zdefiniowany następujący wymóg dotyczący CMC 1:

"Wszystkie substancje wchodzące w skład produktu nawozowego UE, samodzielnie lub jako składnik mieszaniny, zostały zarejestrowane na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1907/2006, w dokumentacji zawierającej:

1. informacje przewidziane w załącznikach VI, VII i VIII do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006, oraz
2. raport bezpieczeństwa chemicznego na podstawie art. 14 rozporządzenia (WE) nr 1907/2006, obejmujący zastosowanie jako produkt nawozowy,

o ile nie zostało to wyraźnie objęte jednym ze zwolnień z obowiązku rejestracji przewidzianych w załączniku IV do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 lub w pkt 6, 7, 8 lub 9 załącznika V do tego rozporządzenia."

Czy zgodnie z tym zapisem, każda substancja musi być zarejestrowana zgodnie z REACH, niezależnie od wielkości produkcji oraz muszą być wykonane dla nich raporty bezpieczeństwa chemicznego - zatem wymagania takie jak dla tonażu min. 10 t?

Takie wymaganie znacząco ogranicza wprowadzanie do obrotu biostymulatorów, których składniki są produkowane i stosowane w niewielkich ilościach, ponieważ dawki są na ogół bardzo niskie w porównaniu z nawozami. Ponadto skład dodatków technicznych jest często tajemnicą handlową, nierealistyczne jest myślenie, że producenci będą skłonni ujawnić te dane swoim klientom, którzy potrzebowaliby ich do samodzielnej aktualizacji rejestracji REACH.

Tak, zgodnie z zapisami dokumentu opracowanego przez Komisję Europejską - Regulation (EU) 2019/1009 – the Fertilising Products Regulation - Frequently Asked Questions

 

13. Nawozy a tzw. choroby fizjologiczne (o podłożu nieinfekcyjnym)

Czy na etykiecie nawozu wprowadzanego wg przepisów krajowych można umieścić informację dot. zapobiegania/likwidowania skutków tzw. choroby fizjologicznej tj. związanej z niedoborem składnika pokarmowego?

Przykładem są nawozy mineralne zawierające wapń (Ca), które nie są przeznaczone do odkwaszania gleb (środek wapnujący) lecz do nawożenia (żywienia) roślin wapniem (stosowanie dolistne). Niedostateczne odżywienie roślin wapniem (Ca) powoduje w jabłkach gorzką plamistość podskórną oraz wpływa na ich gorsze przechowywanie. Związane to jest z blokadą transportu wapnia do owoców. Objawy niedoboru wapnia pojawiają się na najmłodszych liściach w postaci zielonożółtych przebarwień oraz charakteryzują się zamieraniem pędów wierzchołkowych.

Oświadczenie to w żaden sposób nie sugeruje, że nawóz chroni rośliny przed szkodliwymi organizmami a jedynie zapobiega/likwiduje objawy choroby fizjologicznej.

Etykieta produktu nawozowego nie powinna deklarować działania jako środek ochrony roślin. Zadeklarowana funkcja produktu nawozowego powinna być zgodna z podanym PFC.

14. Czy art. 5 ustawy o nawozach i nawożeniu wciąż obowiązuje, w przypadku zarejestrowania nawozu w innym Państwie członkowskim?

Tak, art. 5 ustawy o nawozach i nawożeniu jest obowiązującym przepisem prawnym. Przedsiębiorca może wprowadzić do obrotu nawóz lub środek wspomagający uprawę roślin przez procedurę unijną (rozporządzenie (UE) 2019/1009), procedurę krajową (określoną w ustawie o nawozach i nawożeniu) albo  na podstawie artykułu 5 ustawy o nawozach i nawożeniu.

 

15. Jak należy oznakować produkt sprzedawany luzem, który jest przechowywany w celu sprzedaży? Czy należy go zapakować do opakowań jednostkowych? Co w przypadku kontroli takiego towaru?

Dla towarów sprzedawanych luzem zostaje dołączona ulotka, która jest poddawana weryfikacji podczas określania zgodności towaru

 

16. Czy należy podawać na etykiecie termin przydatności oraz datę produkcji produktu  nawozowego?

Tak: termin przydatności dla biostymulatorów (PFC6).

Datę produkcji dla: PFC 1(A), PFC4 oraz PFC6.

 

17. Czy produkt nawozowy nieorganiczny musi mieć datę produkcji oraz termin przydatności?
    Nie, wymagana jest dla produktów wymienionych w pytaniu 16.

 

18. Czy można wprowadzić fosforyn potasu jako produkt nawozowy UE? Jak od strony nawozowej podejść do wodorowęglanu potasu/siarki, gdy są rejestrowane jako nawóz, ale pełnią funkcje ochrony roślin. Czy można stosować dolistnie na roślinę?

Produkt nawozowy UE musi spełniać wymagania zgodne z zał. I,II,III rozporządzenia (UE) 2019/1009.

 

19. W jakim zakresie powinna być akredytacja laboratorium badawczego, którego sprawozdanie zostanie przyjęte?

Badania produktów nawozowych w zakresie zawartości składników pokarmowych oraz zanieczyszczeń przyjmowane są z laboratoriów, które są akredytowane zgodnie z normą PN-EN/ISO 17025.

 

20. Czy można używać swoich własnych raportów z badań skuteczności biostymulatorów?

Nie jest określone kto może sporządzić raport z badań skuteczności. Jeśli badania zostały przeprowadzone zgodnie z wymaganiami specyfikacji technicznej CEN/TS 17700 oraz przez wykwalifikowany personel, raporty opracowane przez Producenta mogą zostać przyjęte.

 

21. Jakie jest stanowisko JN w sprawie badań polowych dla biostymulatorów - Czy możliwe jest deklarowanie całego szeregu roślin należących do jednej grupy upraw, czy należy zbadać jedynie po jednej roślinie z każdej grupy?

Jeśli na etykiecie deklarowanych jest wiele roślin w obrębie jednej grupy, konieczne jest przeprowadzenie 6 badań na minimum 2 różnych uprawach należących do grupy. Nie ma wówczas konieczności badania każdej rośliny.

 

22. Czy na etykiecie należy podawać masę oraz jej tolerancję?

Należy podać ilość produktu nawozowego podaną wg masy lub objętości (bez tolerancji). Rzeczywista ilość produktu powinna się mieścić w granicach tolerancji. Ustawa o towarach paczkowanych.

23. Przy powoływaniu się na art. 5 o wzajemnym uznawaniu w polskiej terminologii nie występuje słowo biostymulator, a stymulator. Jakiego terminu używać w odniesieniu do tego produktu na terenie Polski? Czy na etykiecie w języku polskim można dodać dodatkową treść marketingową, której nie było na etykiecie z kraju w którym ją dopuszczono? Jak podejść do przedstawionego powyżej problemu w trakcie kontroli?

Produkt wprowadzany na podstawie przepisu art. 5 ustawy o nawozach i nawożeniu powinien być  wprowadzony do obrotu pod takim nazewnictwem i kwalifikacją jakie zostało mu nadane w konkretnym Państwie, w którym produkt został pierwotnie wprowadzony do obrotu. W polskiej terminologii nie występuje słowo biostymulator, a stymulator wzrostu. Ważne jest aby  biostymulator wprowadzany na podstawie art. 5 ustawy o nawozach
i nawożeniu spełniał definicje stymulatora wzrostu określoną w  art. 2  pkt 8 ww. ustawy. 

 

24. Jeśli przepisy etykietowania produktów nawozowych na terenie Polski są bardziej restrykcyjne, niż w innych Państwach UE to, czy etykieta w dalszym ciągu musi być zgodna
    z wymaganiami etykietowania, które obowiązują na terenie Polski (1:1)?

Jeśli przepisy dotyczą ustawy o nawozach i nawożeniu, to muszą być zgodne z jej wymaganiami, a jeżeli rozporządzenia (UE) 2019/1009, to zgodne z załącznikiem III rozporządzenia (UE) 2019/1009.

 

25. Czy można użyć literaturowych badań skuteczności polowej biostymulatora, zamiast przeprowadzania badań, jeśli znany jest składnik, który występuje w danych literaturowych?

JN przeprowadza ocenę zgodności biostymulatora na podstawie przedstawionych badań skuteczności ocenianego produktu. Produkt, dla którego zostały przeprowadzone badania skuteczności, powinien być taki sam, jak ten zgłoszony do oceny.

 

26. W odniesieniu do importowanego biostymulatora od innego Producenta – czy można użyć badań, które zostały przez niego zrobione?

Tak, jeśli badania dotyczą tego samego produktu i spełniają wymagania, jest możliwość ich użycia do przeprowadzenia oceny zgodności.