Podlaski kisiel owsiany
29.04.2022
W dniu 28 kwietnia 2022 roku na Listę Produktów Tradycyjnych został wpisany w kategorii: Gotowe dania i potrawy: „podlaski kisiel owsiany”.
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Postać stała, gładka na powierzchni, w przekroju gęsta bez porowatości
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
W zależności od naczynia, w którym jest podawany
Wielkość
W zależności od naczynia, w którym jest podawany
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Lekko beżowa, bądź szara (w zależności od użytych produktów: zakwasu z owsa bądź zakwasu z płatków owsianych)
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Gładka, gęsta, nieco lepka
Smak i zapach
Kwaskowy, nieco ostry. Zależny od dodatków: przy użyciu pokrojonej w kostkę i przesmażonej cebuli – lekko słony; z dodatkiem miodu lub owocowych syropów bądź soków – kwaśno-słodki
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Kisiel owsiany jako potrawę charakterystyczną dla regionu Podlaskiego opisywali już badacze w wieku XVIII i XIX. Zygmunt Gloger umieścił jego definicje w swojej „Encyklopedii staropolskiej”, a w publikacji „Obraz wsi sokólskiej połowy XIX wieku w rękopisie Adama Bućkiewicza”, autor lokuje kisiel owsiany wśród potraw niezbędnych podczas wigilii mieszkańców wsi Grodzieńszczyzny i Białostocczyzny.
I choć dziś kisiel owsiany nie jest potrawą tak popularną, jak dawniej, o czym świadczą badania ankietowe prowadzone przez naukowców, to jednak w Podlaskiem – w okresie świątecznym - nadal jest obecny na stołach zwłaszcza mieszkańców wyznania prawosławnego. Kisiel owsiany jest bowiem potrawą pojawiająca się przede wszystkim na stole wigilijnym, bądź podawaną podczas postu poprzedzającego Boże Narodzenie.
To potrawa przygotowywana kiedyś z mąki owsianej, a dziś już z płatków owsianych, zakiszonych drożdżami, bądź zakwasem chlebowym. Następnie ugotowana z wodą do postaci gęstego kisielu. Podaje się go w postaci wystudzonej i stężonej z dodatkiem najczęściej oleju. W zależności od okresu świątecznego i upodobań domowników kisielowi owsianemu mogą też towarzyszyć: cebula, skwarki, cukier, syropy owocowe.
To danie obowiązkowe na konkursach regionalnych promujących kuchnię tradycyjną skierowanych do Kół Gospodyń Wiejskich czy osób indywidualnych. Również podlaskie instytucje kultury organizując rozmaite przedsięwzięcia promujące kuchnię regionalną, znajdują w nich miejsce na pokazy i warsztaty przygotowywania podlaskiego owsianego kisielu.