Stabilizacja rynku zbożowego

Kluczowym działaniem resortu rolnictwa było ustabilizowanie rynku zbóż i zachęcenie rolników do sprzedaży zboża, zalegającego w magazynach przy spadających cenach światowych. Założeniem było upłynnienie ok. 4 mln ton nadwyżki zboża zalegającego w spichlerzach rolników. Pomimo niskich cen skupu, ale przy oferowanych dopłatach do zbóż – cel ten został osiągnięty, a obecnie nie mamy nadwyżek zboża. Oferowane dopłaty spowodowały, że rolnicy w ciągu 4 miesięcy pozbyli się swoich zapasów przed kolejnymi żniwami.

Porozumienie w Szczecinie – dialog z rolnikami

Już w pierwszym tygodniu urzędowania minister Robert Telus udał się do protestujących w Szczecinie rolników, aby wysłuchać ich postulatów. Wśród nich byli przedstawiciele rożnych ugrupowań rolniczych, m.in. Solidarność Rolników Indywidualnych. Minister wierzył, że uda mu się doprowadzić do pogodzenia interesów strony społecznej i strony rządowej. Spotkania z rolnikami w Szczecinie zaowocowały dużym sukcesem – 27 kwietnia 2023 r. rolnicy zawiesili strajk i zostało podpisane Porozumienie w Szczecinie.

15 miliardów pomocy dla rolnictwa

Na podstawie Porozumienia Szczecińskiego wypracowany został Pakiet pomocy finansowej dla rolników. 15 miliardów złotych z budżetu kraju to historyczna pomoc dla sektora rolniczego.

Podjęte, realne działania wsparcia weszły już w większości życie i na kontach rolników pojawiły się już wyczekiwane środki finansowe.

Lista zadań, które udało się wspólnie wypracować, zawiera:

• Dopłaty do sprzedanej pszenicy – osiągnęły historyczny poziom 3025 zł na hektar, co w przeliczeniu daje ok. 550 zł dopłaty do tony sprzedanej pszenicy.
• Stawki dopłat do zbóż sprzedanych od 1 grudnia 2022 r. wzrosły o ok. 100 proc.
• Dopłaty przysługiwały do pierwszych 300 hektarów, niezależnie od wielkości gospodarstwa.
• Dopłaty dla pozostałych zbóż, tj. jęczmienia, pszenżyta, żyta, owsa, mieszanki zbożowej, kukurydzy oraz rzepaku i rzepiku – wartość tej pomocy mieści się w przedziale od 700 zł/1 ha do 1750 zł/1 ha.
• Dopłaty do nawozów: Polska jest jedynym krajem w UE, który zastosował dopłaty do nawozów. W 2023 r. rząd ponownie przeznaczy na ten cel 4,7 mld zł, jest to dopłata w kwocie 500 zł do 1 ha.
• Dopłaty do paliwa rolniczego: Zwrot 2 zł do 1 litra zakupionego oleju napędowego. To wzrost o 100 proc. w stosunku do 2022 r., kiedy kwota zwrotu wynosiła 1 zł.
• Dodatek sołecki: 300 zł miesięcznie dla sołtysa, który pełnił funkcję co najmniej dwie kadencje, przez 8 lat. Wysokość będzie corocznie waloryzowana.
• Uproszczenie ekoschematów dla gospodarstw do 5 ha – wartość pomocy: 225 EUR do 1 ha.
• Pomoc dla pszczelarzy: Podwyższono do 80 mln zł limit dla pszczelarzy do przezimowanych rodzin pszczelarskich.
• Wsparcie producentów trzody chlewnej:

• wprowadzenie hodowli świń na własny użytek;
• kontynuacja Programu Locha+ – wartość pomocy to 500 mln zł, a pomoc wyniesie 100 zł do każdej sztuki świni, jednak nie więcej niż 500 tys. zł dla producenta świń.

• Dopłaty do kwalifikowanego materiału siewnego – wartość pomocy to 210 mln zł.
• Kredyty płynnościowe – w zależności od wielkości gospodarstwa od 100 do 400 tys. zł, z okresem do 60 miesięcy i oprocentowaniem 2 proc.
• Kredyty skupowe – 2-procentowe kredyty do wysokości 40 mln zł dla skupujących zboża i owoce miękkie.
• Zmiany w gospodarce gruntami – dotyczące określania należności czynszu dzierżawnego nieruchomości rolnych Skarbu Państwa. To także prawo nabycia przez KOWR zadłużonych gospodarstw, by dokonać spłaty zadłużenia i zawarcia umowy dzierżawy tej nieruchomości z dotychczasowym właścicielem.
• Fundusz Ochrony Rolnictwa – ustawa weszła w życie 1 lipca 2023 r.  Jej celem pomoc rolnikom, którzy ponieśli straty z powodu upadłości firm skupujących. Skarb Państwa wypłaci im zaległe należności, a potem sam będzie dochodził zwrotu poniesionych kosztów. To gwarancja ochrony płatności rolnika.
• Dopłata w wysokości 200 złotych do tony mokrej kukurydzy skupionej przez podmioty skupowe.
• Zmiany przepisów prawnych pozwalające na budowę bez konieczności pozyskania pozwolenia na budowę, a jedynie zgłoszenia budowy:

• naziemnych silosów na materiały sypkie o pojemności do 250 m³ i wysokości do 15 m;
• jednokondygnacyjnych budynków gospodarczych i wiat o prostej konstrukcji, związanych z produkcją rolną do 300 m².

Sojusz 5 krajów przyfrontowych

Oprócz pakietu pomocy finansowej ważne były działania na arenie międzynarodowej, których wynikiem było zawarcie sojuszu 5 krajów przyfrontowych. W skład sojuszu wchodzą: Polska, Słowacja, Bułgaria, Rumunia i Węgry, a minister Robert Telus od momentu jego powstania nieformalnie mu przewodniczył. To właśnie twarde działania polskiego rządu doprowadziły do zauważenia problemu przez Unię Europejską i podjęcia przez nią odpowiednich, następujących działań:

• Udało się wprowadzić unijne ograniczenia dotyczące zakazu importu zbóż zabezpieczające nasze rynki (15 kwietnia i 15 września, mimo sprzeciwu KE). Dzięki temu zaczęły we właściwy sposób funkcjonować korytarze solidarnościowe. Wcześniej UE zdawała się wcześniej nie dostrzegać problemów państw przyfrontowych.
• Nastąpił wzrost eksportu do 1,2 mln ton zboża miesięcznie.
• Tranzyt wzrósł prawie 3-krotnie z 133 tys. ton zboża na początku roku do 346 tys. ton zboża w październiku.

W ramach działań sojuszu „5” krajów przyfrontowych odbyło się szereg spotkań, które znacząco i pozytywnie wpłynęły na działania Unii Europejskiej w zakresie ochrony naszych krajów. Dzięki wspólnym działaniom KE zatwierdziła także pakiet pomocy 100 mln euro dla krajów przyfrontowych.

Minister Robert Telus prezentował stanowisko „5” na AGRiFISH w Luksemburgu oraz w siedzibie KE w Brukseli.

Ułatwienia w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych

Zrealizowano również zapowiedź dotyczącą ułatwień dotyczących zarówno przygotowania, jak i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych. Dzięki temu będą zagospodarowane odpady z produkcji rolnej, a jednocześnie pozyskana zostanie energia z źródeł odnawialnych. Dodatkowo powstały w wyniku pracy biogazowni ferment będzie wykorzystywany w produkcji rolnej. Pozwoli to na obniżenie jej kosztów, a tym samym na wzrost efektywności.

Skup malin

Ważne dla rynku było podjęcie decyzji o uruchomieniu przez jedną ze Spółek Skarbu Państwa skupu malin w województwie lubelskim. Działania te koordynował wraz z ministrem Robertem Telusem wiceminister Rafał Romanowski, a celem była stabilizacja cen na rynku malin.

Pomoc dla producentów kalafiorów i brokułów

Pomoc dla producenta rolnego, któremu podmiot odmówił odbioru pełnej ilości zakontraktowanych produktów rolnych, będzie wynosiła 1 250 zł na 1 ha uprawy kalafiorów lub brokułów.

Pomoc dla sadowników i plantatorów truskawek

Wsparcie zostało przeznaczone dla rolników, którzy ponieśli szkody w owocujących uprawach drzew owocowych, krzewów owocowych i truskawek w wyniku przymrozków wiosennych, huraganu lub gradu.

Dalsze wsparcie finansowe Kół Gospodyń Wiejskich

Wprowadzone zostały regulacje prawne umożliwiające udzielanie wsparcia finansowego dla Kół Gospodyń Wiejskich. Olbrzymie zainteresowanie i aktywność kół widać było bardzo wyraźnie podczas konkursu „Bitwa Regionów” – tysiące kół rywalizowało o palmę pierwszeństwa najpierw na etapie powiatowym, następnie wojewódzkim, aż do finału ogólnokrajowego.

Tak wielkie zainteresowanie spowodowało również zorganizowanie I Ogólnopolskiej Parady Kół Gospodyń Wiejskich.

Efektem wprowadzonych rozwiązań jest dalszy, dynamiczny rozwój kół, a co jeszcze bardziej istotne – wzrost liczby młodych ludzi aktywnie uczestniczących w ich działalności.

Działania legislacyjne

Z inicjatywy Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi:

• Rada Ministrów przyjęła 23 rozporządzenia, które zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw.
• Sejm RP uchwalił 7 ustaw.

Bon frekwencyjny

Budowa społeczeństwa obywatelskiego poprzez aktywny udział w wyborach to jedno z zdań państwa.

Bon frekwencyjny to m.in. 250 tys. zł dla Kół Gospodyń Wiejskich w gminach liczących do 20 tysięcy ludności, w których frekwencja w wyborach wyniosła ponad 60 proc. Środki będzie wypłacała Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.