Wygląd:

Walec jednolicie biały do kremowego, na przekroju również biały do kremowego

Kształt:

Walec

Rozmiar:

Waga: od 370 – 400 g Wysokość: 7 – 8 cm Obwód: ok. 24 cm

Barwa:

Biała do kremowej – w przypadku sera białego, Żółta do brązowej w przypadku sera wędzonego Na przekroju kremowa

Konsystencja:

Zbita w dotyku, elastyczna na przekroju, jedwabista

Smak:

Lekko słony smak, zapach przyjemny, łagodny

Tradycja:

Nazwa – ser wołoski – pochodzi od Wołochów, plemienia koczowniczych pasterzy górskich, które w XV wieku łukiem Karpat dotarło do Mszany z Bałkanów. Ludność ta trudniła się głównie pasterstwem i wyrobem serów oraz pozyskiwaniem skór. Wołosi uzyskali prawo zakładania osad na własnym prawie tzw. „wołoskim”. Szczegółowe metody produkcji serów poznano z ustnych przekazów i demonstracji starszych mężczyzn miejscowych zajmujących się wytwarzaniem serów na wypasach. Od poł. XIV w. na teren opanowanej przez Kazimierza Wielkiego Rusi Czerwonej zaczęli napływać Wołosi. Jako ludność pasterska osiedlali się na obszarach górskich, niezdatnych przy ówczesnej technice rolnej do uprawy i dlatego niezasiedlonych. W 2. poł. XIV w. Wołosi pojawili się w Sanockiem, a od początku XV w. na ziemi bieckiej. Kolonizacja wołoska otworzyła przed wielką własnością ziemską możliwości eksploatowania terenów górzystych, dotychczas ekonomicznie nieproduktywnych. Kolonizacja wołoska, podobnie jak niemiecka to przede wszystkim proces społeczny, a nie etniczny. Kolonizacja na prawie wołoskim polegała nie tyle na osiedlaniu się wyłącznie Wołochów, ale na przejmowaniu form prawnych i gospodarczych charakterystycznych dla życia pasterskiego, wykształconych przez pasterzy bałkańsko-rumuńskich. Na terenie Karpat Wschodnich zmieszali się Wołosi z miejscową ludnością ruską, z którą łączyło ich prawosławie. Im dalej na zachód, tym bardziej w osadnictwie pasterskim element wołoski etnicznie był słabszy, a lokalny ruski, czy – dalej na zachód – polski lub słowacki silniejszy. Ludność wołoska nie płaciła właścicielowi ziemskiemu czynszu w pieniądzach, lecz w naturze, co regulowało w dniu św. Piotra i Pawła, a nie jak we wsiach rolniczych – na św. Marcina. Oddawano panu po wieprzu, serze wołoskim, popręgu, 5 owiec od setki, dziesiątego wieprza wypasanego na buczynie, po 2 jarząbki na Wielkanoc, Zielone Święta i Boże Narodzenie lub po 2 kapłony, ewentualnie z zamianą na 1 grosz od sztuki, oraz miód z barci. Kniaź otrzymywał po 2,5 łana ziemi, 2 obszary do wypasu 300 owiec, karczmę i młyn oraz 1/6 dawanych panu wsi czynszów w naturze. Od końca średniowiecza obserwuje się tendencję upodobniania się wsi złożonych na prawie wołoskim do wsi rolniczych (Fastnacht A., Osadnictwo ziemi sanockiej w latach 1340 – 1650, Wrocław 1962, Nad rzeką Ropą, opr. zb., T. I-III, Kraków 1962 – 68,. Szczatka S., Studia z dziejów prawa wołoskiego w Polsce, Poznań 1949).