Sołdra (sołdrzyna) spiska
Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 2018-06-19 w kategorii: Mięso świeże oraz produkty mięsne w województwie małopolskim
Wygląd:
Uwędzona noga wieprzowa (z ratką lub nie). Na przekroju widoczna kość oraz mięso obtoczone lub nie warstwą skóry i tłuszczu.
Kształt:
Nieregularny kształt nogi wieprzowej, na przekroju zbliżony do owalnego.
Wielkość:
W zależności od elementu, noga tylna ok. 15-20 kg, noga przednia ok. 3-4 kg.
Barwa:
Ciemnobrązowa, miejscami czarna, gdzieniegdzie z charakterystycznym żółtym nalotem, na przekroju barwa mięsa ciemnoróżowa, barwa tłuszczu kremowa.
Konsystencja:
Konsystencja zwarta, twarda i sprężysta.
Smak:
Charakterystyczny dla słonej, wędzonej szynki.
Tradycja:
Spisz to kraina leżąca w granicach dwóch państw: Polski i Słowacji. Część polska, znana Polskim Spiszem, zasiedlana była już od XIV w. Dominującą rolę wśród jego osadników zajmowali pasterze wołoscy, trudniący się hodowlą owiec. Podstawą ich wyżywienia były produkty pochodzenia roślinnego, przede wszystkim zbożowe. Mięsa jadano bardzo mało i to tylko od święta – nawet w gospodarstwach zamożnych. Oprócz owiec hodowano także bydło, głównie na mleko lub jako siłę pociągową. Zmiany na terenie Spiszu nastąpiły po komasacji gruntów, po którym to został ograniczony wypas owiec, a nowego znaczenia zaczęła nabierać hodowla trzody chlewnej. Uboju świń w tradycyjnym gospodarstwie chłopskim dokonywano przeważnie raz w roku, przed świętami Bożego Narodzenia. Do wyrobów uzyskiwanych z elementów ubitej świni należały najczęściej: słonina, kiszki, kiełbasy, podroby, salcesony, schaby oraz sołdry. Nazwą „sołdra„ lub „szołdra” określano wędzoną szynkę wieprzową z kością. Sołdrą określano także mięso uschnięte na wietrze lub opalane w gęstym dymie. Sołdrę wyrabiano z nóg wieprzowych nazywanych też łopatkami – mięso „rosolono”, obsuszano i wędzono. Następnie sołdrę umieszczano na strychu, przy kominie z uchylonym otworem dymnym – w ten sposób dowędzano i przechowywano ja przez pół roku. Oprócz nazwy sołdra używano także określeń „sondra”, „sodra”, „sołdrzyna”, „sołżyna”.Gotowana sołdra stanowiła również element Wielkanocnej Święconki. Do gotowania wykorzystywano odpowiednio duży jej kawałek lub gotowano ją w całości – w zależności od liczby osób. Można było ją serwować na zimno lub ciepło, pokrojoną w plastry. Po ugotowaniu sołdra mogła być obsmażana i spożywana z ziemniakami lub „omaćką” (tradycyjnym sosem na śmietanie z papryką).
- Ostatnia modyfikacja:
- 11.07.2018 09:21 Iwona Chromiak
- Pierwsza publikacja:
- 11.07.2018 09:21 Iwona Chromiak