Święconka (święcelina) spiska na ciepło
Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 2018-06-19 w kategorii: Gotowe dania i potrawy w województwie małopolskim.
Wygląd:
Gęsta zupa sporządzona na wywarze z suszonych śliwek, z kawałkami ugotowanych jajek i wędlin.
Kształt:
Przyjmuje kształt naczynia, w którym się znajduje.
Wielkość:
W zależności od naczynia, w którym się znajduje.
Barwa:
Jasnobrązowa lub bordowa, kawałki wędlin w kolorze różowo-brązowym, jajka w kolorze biało-żółtym, opcjonalnie śliwki w kolorze brązowym/ciemnofioletowym.
Konsystencja:
Konsystencja płynna, lekko zagęszczona, z dodatkiem składników stałych (wędliny, jajka, suszone śliwki).
Smak:
Smak i zapach suszonych śliwek, z dodatkiem wędlin, jajek i chrzanu.
Tradycja:
Spisz jest to miejscowość leżąca na pograniczu Polski i Słowacji. Miejscowa ludność trudniła się głównie hodowlą owiec, z czasem zaczęto hodować bydło oraz trzodę chlewną. Jednak podstawą wyżywienia ludności spiskiej były produkty roślinne, a mięso jadano tylko od święta. Popularnym daniem świątecznym wśród górali spiskich była święconka inaczej święcelina, spożywana na tych terenach od niepamiętnych czasów. Wprawdzie zwyczaj spożywania święconki zwanej też święcelina podczas Świąt Wielkiej Nocy znany jest na całym Spiszu, jednak sposób jej przyrządzania jest odmienny w poszczególnych wsiach, a nawet w rodzinach w tej samej miejscowości. Zasadniczo występują dwie odmiany „święconki spiskiej” – podawana na ciepło – z wywarem z suszonych śliwek i wiórków buraków ćwikłowych i mięsa oraz na zimno – z kwaśnym mlekiem lub maślanką, niekiedy z dodatkiem śmietany lub sera z serwatki. Jednak stałym elementem „święconki” są: jajka, wędliny – szynka („sołdra”), kiełbasa, boczek itp. oraz chrzan. Dodatki, w zależności od wariantu podania, stanowią suszone owoce: śliwki, niekiedy z dodatkiem gruszek i jabłek, buraki ćwikłowe, ser z serwatki oraz chleb i przyprawy: sól, pieprz i cukier. Święconka była potrawą ściśle związaną ze Świętami Wielkanocnymi, każdy domownik nie mógł się doczekać jej spróbowania czekając na nią cały rok. Czasem próbowano jej już w Wielką Sobotę, jednak bez wkładu mięsnego z uwagi na post. Obecnie tradycja spożywania święconki w wielu domach zaginęła, jednak są jeszcze gospodarstwa, w których jest nadal żywa.
- Ostatnia modyfikacja:
- 11.07.2018 09:15 Iwona Chromiak
- Pierwsza publikacja:
- 11.07.2018 09:15 Iwona Chromiak