Pula środków na płatności za 2023 r.

Uwzględniając PWK łączna pula środków na płatności za 2023 r. wynosi ok. 3,67 mld EUR, a średnia stawka płatności w przeliczeniu na hektar wynosi ok. 259,4 EUR. Ta średnia stawka jest wyższa od średniej dla UE-27 (wg szacunków ok. 256,4 EUR/ha) oraz zbliżona do średniej w Niemczech (wg szacunków ok. 264,7 EUR/ha).

Znaczne różnice w poziomie wsparcia w przeliczeniu na hektar występują nie tylko pomiędzy państwami członkowskimi UE, ale także pomiędzy regionami w niektórych państwach członkowskich, co wynika ze stosowania różnych modeli systemu płatności bezpośrednich.

Ukierunkowanie wsparcia na gospodarstwa małe i średnie

W ramach obowiązującego w Polsce systemu wsparcia bezpośredniego funkcjonuje szereg mechanizmów, które służą lepszemu ukierunkowaniu wsparcia na gospodarstwa małe i średnie, a więc gospodarstwa w znacznej części odpowiadające definicji gospodarstwa rodzinnego. Stosowane są limity w ramach niektórych płatności. Znaczna grupa rolników oprócz płatności podstawowych otrzymuje również płatności związane z produkcją. Płatności te przyznawane są do sektorów, które mają szczególne znaczenie ze względów społeczno-ekonomicznych lub środowiskowych i mają na celu pokonanie napotykanych przez sektor trudności takich, jak spadek produkcji, czy ryzyko zaprzestania produkcji. W rezultacie płatności te zapewniają utrzymanie potencjału produkcyjnego rolnictwa i aktywności gospodarczej na obszarach wiejskich, a także sprzyjają zachowaniu różnorodności biologicznej i przyrodniczej. Jest to instrument wsparcia o dużym znaczeniu w systemie wsparcia gospodarstw rodzinnych. Polska jest jednym z państw członkowskich UE, które w jak największym zakresie stara się wykorzystać to wsparcie - corocznie ponad 500 mln EUR przeznaczane jest na 4 sektory produkcji zwierzęcej: młode bydło, krowy, owce, kozy oraz na 9 sektorów produkcji roślinnej: rośliny strączkowe na nasiona, rośliny pastewne, chmiel, buraki cukrowe, ziemniaki skrobiowe, pomidory, truskawki, len, konopie włókniste. Dla porównania Niemcy realizują płatności związane z produkcją tylko w 2 sektorach (płatności do zwierząt) i planują przeznaczenie na ten cel średnio ok. 86 mln EUR/rok.

Porównanie stawek płatności

Porównując zatem stawki płatności w Polsce ze stawkami w innych państwach członkowskich UE za 2023 r., a także terminy realizacji płatności, należy mieć na uwadze rodzaje wdrożonych instrumentów wsparcia, różnice w warunkach przyznawania tego wsparcia, czy liczbę rolników objętych wsparciem (ok. 1,24 mln w Polsce i ok. 0,3 mln w Niemczech). Ze względu na wiele rodzajów płatności bezpośrednich (niektóre są fakultatywne dla państw członkowskich), wiele stawek płatności oraz różnego rodzaju limity i wyłączenia w ramach niektórych płatności, porównywanie jedynie stawek wybranych, podstawowych instrumentów wsparcia może wprowadzać w błąd.