Inwazyjne gatunki obce
Inwazyjne gatunki obce stanowią jedno z głównych zagrożeń dla różnorodności biologicznej i powiązanych usług ekosystemowych, zwłaszcza w ekosystemach odizolowanych geograficznie i ewolucyjnie, takich jak małe wyspy. Zagrożenie jakie stwarzają inwazyjne gatunki obce, przybiera różne formy, w tym wywieranie poważnego oddziaływania na gatunki rodzime oraz strukturę i funkcję ekosystemów poprzez zmianę siedlisk, żerowania, konkurencję, przenoszenie chorób, zastępowanie gatunków rodzimych w znacznej części ich zasięgu oraz skutki genetyczne poprzez hybrydyzację. Ponadto, inwazyjne gatunki obce mogą mieć też znaczne niepożądane oddziaływanie na zdrowie ludzkie i gospodarkę.
Z tego względu bardzo istotne jest prowadzenie działań zapobiegających inwazji, a w przypadku jej wystąpienia – ograniczenia liczebności populacji tych gatunków. Działania w tym zakresie prowadzone są zarówno na poziomie krajowym, unijnym, jak i międzynarodowym.
1 stycznia 2015 r. weszło w życie rozporządzenie PE i Rady (UE) nr 1143/2014 z dnia 22 października 2014 r. w sprawie zapobiegania wprowadzania i rozprzestrzeniania się inwazyjnych gatunków obcych i zarządzania nimi (Dz.U. UE No. L317/35) . Na podstawie rozporządzenia nr 1143/2014 została ustanowiona lista inwazyjnych gatunków obcych uznanych za stwarzające zagrożenie dla Unii. W odniesieniu do tych gatunków obowiązują stosowne ograniczenia (przetrzymywania, hodowania, rozmnażania, wprowadzania do środowiska).
W Polsce postępowanie z gatunkami inwazyjnymi reguluje art. 120 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, zabraniając wprowadzania ich do środowiska przyrodniczego oraz przemieszczania w nim. Za gatunki inwazyjne w Polsce uznaje się te, które wymienione są w załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym. Na gruncie krajowym podmiotami odpowiedzialnymi za przestrzeganie przepisów dotyczących gatunków obcych są Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska i regionalni dyrektorzy ochrony środowiska. Więcej informacji na ten temat znajduje się pod adresem: http://www.gdos.gov.pl/igo
Obecnie ze środków UE (Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020) realizowany jest projekt, pn. „Opracowywanie zasad kontroli i zwalczania inwazyjnych gatunków obcych wraz z przeprowadzeniem pilotażowych działań i edukacją społeczną”, w ramach którego przygotowane zostaną opracowania o metodach zwalczania wskazanych inwazyjnych gatunków obcych. Beneficjentem projektu jest GDOŚ, a okres jego realizacji przypada na lata 2016-2021. Celem projektu jest analiza stopnia inwazyjności gatunków obcych w Polsce wraz ze wskazaniem gatunków najbardziej zagrażających rodzimej przyrodzie i opracowanie dla nich metodyk zwalczania lub kontroli. W ramach projektu zostaną przeanalizowane wszystkie drogi rozprzestrzeniania się inwazyjnych gatunków obcych ze wskazaniem dróg priorytetowych wraz z opracowaniem dla nich skutecznych planów działań do wdrożenia. Zasady kontroli i zwalczania gatunków inwazyjnych zostaną następnie sprawdzone w ramach działań pilotażowych. Realizacja projektu ma dostarczyć obszernej wiedzy o wskazanych gatunkach, w tym m.in. o najlepszych, najskuteczniejszych i optymalnych dla danych warunków terenowych metodach zwalczania gatunku. Celem końcowym prowadzonych prac jest przygotowanie raportów (każdy raport dla 1 gatunku), które pełnić będą funkcję wytycznych i rekomendacji dla osób i instytucji podejmujących zwalczanie inwazyjnych gatunków obcych. Wytyczne te muszą uwzględniać efektywność stosowania poszczególnych metod w aspekcie środowiskowym, ekonomicznym i społecznym, w tym obejmować możliwe skutki uboczne (np. niekorzystne oddziaływanie na gatunki niedocelowe i/lub siedliska).
Materiały
Więcej informacji- Ostatnia modyfikacja:
- 25.06.2020 15:46 Adam Kiedrowski
- Pierwsza publikacja:
- 21.11.2018 10:40 Agata Kubel-Grabau