Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

1 marca to data nieprzypadkowa. Tego dnia 1951 roku w mokotowskim więzieniu komuniści strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji, kontynuującej od 1945 roku dzieło Armii Krajowej.

- Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzimy od 2011 roku. Oddajemy im dziś trochę spóźniony hołd, bo przez wiele lat pamięć o nich była fałszowana i zacierana, a i fizycznie ci ludzie byli niszczeni - mówił wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski. - Żołnierze Niezłomni po 1944 roku stawali przed bardzo trudnymi decyzjami, ale byli wierni idei niepodległości i złożonej przysiędze. Dzięki ich wysiłkowi – kontynuowanemu później przez Solidarność – możemy dzisiaj żyć w wolnej Polsce - dodał.

Uroczystości w Białymstoku

Wojewoda oraz wicewojewodowie, przedstawiciele służb mundurowych, białostockiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, Województwa Podlaskiego, Kuratorium Oświaty w Białymstoku, NSZZ "Solidarność" i harcerzy w środę (1.03) rano złożyli kwiaty w miejscach pamięci w Białymstoku związanych z żołnierzami podziemia niepodległościowego.

Pierwszym przystankiem był Cmentarz Wojskowy przy ul. 11 listopada, gdzie znajduje się kwatera "Wyklętych". Od jesieni 2020 roku spoczywają tam w kolumbariach również szczątki kilkuset osób - ofiar z czasów II wojny światowej i okresu powojennego.

- Szczególnie warto, byśmy pamiętali dziś o tych, którzy walczyli i ginęli w obronie naszego regionu. Płk Władysław Liniarski "Mścisław", mjr Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka" czy kpt. Kazimierz Kamieński "Huzar" to tylko przykłady żołnierzy Armii Krajowej i innych organizacji, którzy oddali życie za naszą wolność - podkreśla wicewojewoda podlaski Tomasz Madras.

W poczcie Niezłomnych związanych z województwem podlaskim jest także Danuta Siedzikówna ps. "Inka" - bohaterska łączniczka i sanitariuszka, która służyła w 5. Wileńskiej Brygadzie Armii Krajowej, a zginęła skazana na karę śmierci i rozstrzelana w gdańskim więzieniu. Oddano jej hołd pod pomnikiem w Parku Planty.

Delegacje złożyły także kwiaty pod pamiątkową tablicą na budynku kina Ton, w którym odbywały się pokazowe procesy polityczne, w tym jeden z najgłośniejszych - płk. Aleksandra Rybnika, tablicą memoratywną poświęconą płk. Władysławowi Liniarskiemu ps. „Mścisław” oraz tablicą na budynku Sądu Apelacyjnego przy ul. Mickiewicza, która przypomina o tym, że w latach 40. swoję siedzibę miało tu NKWD, a w latach 50. UB - tu również byli więzieni "Niezłomni".

- Mamy nadzieję, że dzięki takim miejscom w Białymstoku i w całym regionie, pamięć o bohaterach podziemia niepodległościowego będzie trwała przez kolejne pokolenia. Ważnym elementem jej budowania są również imprezy angażujące młodzież, jak Bieg Tropem Wilczym, który odbędzie się w najbliższą niedzielę w wielu miejscach w Polsce, również w naszym województwie - zaznaczyła Bogusława Szczerbińska - wicewojewoda podlaski.

Członkowie podziemia niepodległościowego działali do 1956 r.; ostatni tzw. „leśny” żołnierz ZWZ-AK, a później WiN – Józef Franczak „Lalek” – zginął w czasie obławy przeprowadzonej przez SB i MO w podlubelskim Majdanie Kozic Górnych 21 października 1963 r. Śmierć Franczaka zakończyła kartę zbrojnego oporu antykomunistycznego.

Hołd w Olmontach

Wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski wziął także udział w uroczystościach z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, które odbyły się w Olmontach pod Białymstokiem. Zorganizowali je: Oddział IPN w Białymstoku, Urząd Gminy Juchnowiec Kościelny oraz Stowarzyszenie Olmonty.

Uczestnicy oddali hołd Niezłomnym, składając kwiaty przy tablicy i krzyżu poświęconym Żołnierzom Wyklętym zamordowanym w 1946 roku przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku.