101. rocznica III Powstania Śląskiego
02.05.2022
101 lat temu, w nocy z 2 na 3 maja, wybuchło III Powstanie Śląskie, na którego czele stanął Wojciech Korfanty. Zryw powstańczy trwał do 5 lipca 1921 roku. To ważne wydarzenie nie tylko w historii Śląska, ale całej Polski - ostatni zbrojny zryw w 1921 roku zagwarantował przyznanie Polsce znacznie większej części Górnego Śląska niż pierwotnie zamierzano. W dniu rocznicy (2.05) wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski złożył kwiaty pod tablicą poświęconą Alfonsowi Zgrzebniokowi - doradcy w sztabie w czasie III powstania i dowódcy dwóch poprzednich.
Alfons Zgrzebniok był w latach 1934-1936 wicewojewodą białostockim, dlatego tablica go upamiętniająca widnieje na elewacji budynku Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku. Została odsłonięta 7 maja 2021 roku podczas uroczystości związanych z 100. rocznicą wybuchu III powstania śląskiego.
III Powstanie Śląskie rozpoczęło się od przeprowadzonego 20 marca 1921 roku plebiscytu. Ludność zamieszkująca Górny Śląsk miała zdecydować, czy jest za przyłączeniem Górnego Śląska do Niemiec czy do Polski. Zagłosowało 97,5 procent uprawnionych, czyli niecałe 1,2 miliona osób. Za przynależnością Górnego Śląska do Polski opowiedziało się 40,3 procent, natomiast za przynależnością do Niemiec – 59,4 procent.
Przez wynik głosowania Komisja Międzysojusznicza nie potrafiła dojść do porozumienia w sprawie podziału terenu plebiscytowego. Zaproponowano przyłączenie do Polski jedynie powiatów rybnickiego i pszczyńskiego, omijając ważne tereny przemysłowe. Skłoniło to Wojciecha Korfantego do obmyślenia własnego rozwiązania. Zaproponował wyznaczenie granicy przebiegającej od południa wzdłuż biegu rzeki Odry, a potem do Olesna. Brak poparcia komisji skłonił Korfantego do podjęcia decyzji o wywołaniu powstania.
III Powstanie Śląskie rozpoczęło się w nocy z 2 na 3 maja roku i trwało do 5 lipca 1921 roku. Zakończyło się podjęciem decyzji o korzystnym dla Polaków podziale Górnego Śląska. Polska dostała 29 procent obszaru plebiscytowego i 46 procent ludności.
Alfons Zgrzebniok w trakcie III Powstania Śląskiego był doradcą w sztabie. Został odsunięty na dalszy plan z powodu konfliktu z Wojciechem Korfantym. W nagrodę za wcześniejsze zasługi został odznaczony w 1922 roku przez Józefa Piłsudskiego Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.
Rok później został jednym z założycieli kombatanckiego Związku Powstańców Śląskich. Mieszkał na Śląsku do 1927 roku i pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego. Postanowił powrócić do służby i w stopniu kapitana wstąpił do Wojska Polskiego. W 1932 roku odszedł z wojska, a po dwóch latach został wicewojewodą białostockim.
