Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

Wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski wraz z wicewojewodą Tomaszem Madrasem oraz naczelnikiem Oddziałowego Archiwum IPN Wojciechem Fedorowiczem złożyli kwiaty w miejscach pamięci związanych z wojną polsko-bolszewicką: pod pomnikiem żołnierzy 1 Pułku Piechoty Legionów na ulicy Zwycięstwa, na Cmentarzu Wojskowym przy ul. 11 listopada i pod pomnikiem 42. Pułku Piechoty.

Dzień wcześniej wojewoda oddał również hołd 16 ofiarom wycofujących się z miasta w 1920 roku bolszewików, których upamiętnia pomnik przy ul. Gen. Stanisława Maczka.

Główne uroczystości rocznicowe odbyły się przed pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego.

- To ważna rocznica, która przypomina nam o ostatecznym starciu, które zakończyło okres walk związanych z bitwą warszawską. Bitwa o Białystok to przykład ogromnego bohaterstwa żołnierzy, wspieranych przez zwykłych mieszkańców. Dysproporcje sił były ogromne, ale dzięki hartowi ducha i woli walki udało się nie tylko ocalić, ale i zdobyć miasto - mówił dziennikarzom wojewoda podlaski. - Pamiętamy dziś o takich bohaterach, jak chociażby kpt. Józef Marjański - dodał.

Rys historyczny

Oddziały polskie 1. Dywizji Piechoty Legionów nadciągały w stronę Białegostoku od Zabłudowa i Bielska. Natomiast wojska rosyjskie skierowane do obrony przedpola miasta zgrupowane zostały w rejonie Halickie – Skrybicze – Dojlidy. Do pierwszego starcia doszło pod Zwierkami. 

22 sierpnia 1920 roku legioniści starli się ze ściganymi wojskami bolszewickimi, cofającymi się spod Warszawy. Jak opisują historycy, zwycięstwo zostało odniesione przez siły polskie, które w kilkugodzinnych, krwawych walkach ulicznych skutecznie powstrzymywały odwrót na Wschód znacznie liczniejszych wojsk przeciwnika.

W opisach wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920, bitwa białostocka traktowana jest jako jeden z ostatnich akordów polskiej kontrofensywy znad Wieprza. W swoich wspomnieniach Józef Piłsudski bitwę o Białystok określił mianem "zupełnej klęski" 16. armii sowieckiej. Strona polska miała 34 zabitych i ponad 200 rannych, bolszewicy - ponad 800 zabitych i rannych, 8,2 tys. żołnierzy agresora dostało się do niewoli. Wojska polskie zdobyły trzy pociągi, samolot, 22 działa i 147 karabinów maszynowych.