Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

- Datę 19 lutego 1919 roku możemy uznać za symboliczny początek budowy w Białymstoku i okolicach niepodległego państwa polskiego - mówił dziennikarzom wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski. - Wydarzenia z tego okresu nie miały charakteru walki zbrojnej - płynnie odeszła niemiecka władza, reprezentowana przede wszystkim przez administrację wojskową, a weszło wojsko polskie, co pozwoliło na swobodne kształtowanie życia miejskiego. Wyzwania były wtedy ogromne, dlatego dziś musimy pamiętać o wysiłku tych, którzy walczyli o naszą wolność, a później ją pielęgnowali - dodał wojewoda.

Wspólnie z przedstawicielami służb mundurowych wojewoda złożył kwiaty pod pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego podczas miejskich uroczystości, oddając w ten sposób hołd wyzwolicielom Białegostoku.

Wzięli w nich również udział przedstawiciele władz miasta i województwa, parlamentarzyści z regionu, duchowni, reprezentanci różnych instytucji, środowisk oraz mieszkańcy.

Powitanie wolności

W połowie 1915 r. wojska niemieckie wyparły z Białegostoku Rosjan i to pod ich okupacją miasto znajdowało się w dniu 11 listopada 1918 r., gdy zawarty został rozejm w Compiègne kończący działania zbrojne w ramach I wojny światowej. W dniu zakończenia konfliktu na terenach formalnie należących do rozpadającego się Imperium Rosyjskiego - w Estonii, na Łotwie, Litwie, Białorusi i Ukrainie - wciąż znajdowały się tysiące żołnierzy niemieckich. Ich ewakuację do Prus Wschodnich przez ziemie północno-wschodniej Polski zagwarantowała umowa białostocka podpisana 5 lutego 1919 r., która pozostawiła Białystok pod tymczasową kontrolą niemiecką - do czasu zakończenia ewakuacji.

W związku z tymi wydarzeniami, wolność dotarła do Białegostoku dopiero 19 lutego 1919 r. O godzinie 4 nad ranem miasto opuścili ostatni niemieccy żołnierze. Na nadejście Wojska Polskiego białostoczanie gromadzący się na ulicach, a zwłaszcza na rynku, musieli jeszcze trochę poczekać - pierwsze patrole weszły do miasta około godziny 9 wieczorem. Mimo późnej pory, ciemności i zimna potęgowanego przez siąpiący nieustannie od wielu godzin deszcz, białostoczanie zgotowali polskim żołnierzom gorące, entuzjastyczne powitanie wraz z poczęstunkiem z jednej z najlepszych cukierni w mieście.

Wolność nie została niestety w Białymstoku na długo. 28 lipca 1920 r. miasto opanowali bolszewicy. Dopiero 22 sierpnia zostało ono ponownie wyzwolone przez 1. Pułk Piechoty Legionów, który w bitwie białostockiej starł się z jednostkami  16. i 3. armii sowieckich wycofujących się spod Warszawy.