160. rocznica bitwy pod Waliłami

29.04.2023

Msza święta, odsłonięcie pomnika, oddanie hołdu poległym i inscenizacja historyczna - tak wyglądały sobotnie (29.04) obchody 160. rocznicy bitwy pod Waliłami - jednego z epizodów powstania styczniowego, zorganizowane przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Białymstoku, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku oraz Fundację Ekologiczne Forum Młodzieży. Wziął w nich udział wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski.

Historycznie teren Nadleśnictwa Waliły jest mocno związany z powstaniem styczniowym 1863 r. W ówczesnym czasie kompleks Puszczy Knyszyńskiej był schronieniem dla nowo powstałego oddziału powstańczego dowodzonego przez Onufrego Duchyńskiego oraz Walerego Wróblewskiego. Lasy Nadleśnictwa Waliły były świadkiem dramatycznych wydarzeń.

29 kwietnia 1863 roku pod wsią Waliły doszło do pierwszej i największej na terenie Puszczy Knyszyńskiej bitwy powstańców z wojskami rosyjskimi. Polski oddział liczący ok. 300 osób założył obóz w ostępie zwanym Komotowszczyzna. Jednak Rosjanom udało się ich wytropić. Po trwającej około godziny bitwie polski oddział został rozproszony. Na placu boju poległo 32 powstańców, których pochowano w istniejącej do dziś mogile.

Bitwa z 29 kwietnia zakończyła się porażką powstańców, ale chrzest bojowy pod Waliłami grupy Wróblewskiego miał zasadnicze znaczenie. Przyczyny niepowodzenia tkwiły wyłącznie w niekompletnym i niesprawnym uzbrojeniu. Wojska carskie były pod tym względem o wiele lepiej przygotowane. Z bitwy wyciągnięto pozytywne wnioski. Powstańcy okazali się zdecydowani do podjęcia walki w razie spotkania z nieprzyjacielem, a przy tym wykazali duży hart bojowy.

Wydarzenia sprzed 160 lat upamiętnia odsłonięty w sobotę (29.04) odrestaurowany z inicjatywy białostockiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej pomnik, gdzie zorganizowano uroczystości. Tam odbył się apel poległych, a delegacje złożyły kwiaty - wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski oddał hołd poległym w bitwie pod Waliłami w imieniu swoim oraz premiera Mateusza Morawieckiego.

Uczestnicy rocznicowych uroczystości wzięli również udział w mszy świętej pod przewodnictwem bp Henryka Ciereszko. Mogli obejrzeć rekonstrukcję historyczną będącą inscenizacją bitwy pod Waliłami oraz wysłuchać koncertu utworów patriotycznych i zwiedzić obóz powstańców styczniowych.

Powstańców upamiętniają także podlascy harcerze, którzy wzięli udział w kilkunastokilometrowym rajdzie pieszym w Puszczy Knyszyńskiej.

Na podst. RDLP w Białymstoku