Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

Uroczystości w Augustowie pod patronatem Prezydenta

Uroczystości w Augustowie, organizowane przez Powiat Augustowski oraz I Liceum Ogólnokształcące, rozpoczęły się mszą świętą w intencji Ojczyzny i uczestników powstania styczniowego w Bazylice Mniejszej pw. Najświętszego Serca Jezusowego.

Po niej uczestnicy wydarzenia przemaszerowali pod tablicę kpt. Stanisława Orechwy - dowódcy 2 kompanii w Oddziale płk. Konstantego Ramotowskiego ps. "Wawer", która mieści się na budynku starostwa. Kapitan podczas styczniowego zrywu dowodził kosynierami i brał udział we wszystkich bitwach powstania stoczonych na Ziemi Augustowskiej.

Pod tablicą kwiaty złożyli: wiceminister obrony narodowej Michał Wiśniewski, poseł Jarosław ZIeliński, senator Marek Komorowski, wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski, delegacje organizatorów, kombatanci, przedstawiciele Związku Sybiraków w Augustowie, służb mundurowych, samorządów z powiatu augustowskiego oraz szkół. Odczytano również Apel Pamięci.

Augustowskie obchody 160. rocznicy wybuchu powstania patronatem objął prezydent Andrzej Duda.

Zabrzmiał Dzwon Wolności

Wydarzenia sprzed 160 lat upamiętnili również mieszkańcy Gminy Choroszcz. Wieczorem spotkali się na mszy świętej w kościele pw. św. Jana Chrzciciela i św. Szczepana Męczennika w Choroszczy, a następnie oddali hołd poległym przy mogile powstańczej, w szczególności Ksaweremu Markowskiemu - dowódcy partii powstańczej w Choroszczy. Dalsza część uroczystości odbyła się w miejscu tzw. "Szubienicy". To wzgórze straceń powstańców styczniowych z maja 1863 roku. Zlokalizowane jest wzdłuż tzw. Szosy Kruszewskiej na trasie Białystok-Choroszcz. Obecnie to jedyny na Białostocczyźnie tak okazały pomnik poświęcony powstańcom styczniowym 1863 roku.

Prof. Adam Czesław Dobroński przybliżył historię tragicznego powstania, a Odezwę Tymczasowego Rządu Narodowego z 1863 roku przypomniał prezes Towarzystwa Przyjaciół Choroszczy Józef Waczyński. Odczytano również apel poległych, a modlitwę Anioł Pański, której towarzyszyło 160 uderzeń Dzwonu Wolności, poprowadził ks. kpt. Piotr Radkiewicz - kapelan Wojska Polskiego. Następnie uczestnicy rozcznicowych uroczystości - wśród nich wojewoda podlaski - złożyli kwiaty pod pomnikiem.

1200 bitew i potyczek

Powstanie styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 roku przeciwko jednemu z zaborców – Cesarstwu Rosyjskiemu. Chociaż do wcześniejszego powstania listopadowego (1830-31) Polacy przystąpili, dysponując regularną armią z generalicją zaprawioną w bojach wojen napoleońskich, to właśnie powstanie styczniowe było największym zrywem narodowym, na który złożyło się ponad 1200 bitew i potyczek. Wzięło w nich udział ponad 200 tysięcy powstańców, skupionych w licznych oddziałach.

Rosyjska przewaga militarna, terror, publiczne egzekucje, rzezie ludności cywilnej i brak zainteresowania powstaniem przez dużą część chłopów przyczyniły się do upadku powstania. W walkach zginęło kilkadziesiąt tysięcy powstańców, jeszcze więcej zesłano na katorgę za Ural. Żywioł polski na dawnych Kresach został zdecydowanie osłabiony. W 1867 r. zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, językiem urzędowym i wykładowym w szkołach stał się rosyjski. Konfiskowano majątki klasztorne i szlacheckie, wystawiano je na licytację.

Odpowiedzią na terror Rosji był polski program pracy organicznej. Skoncentrował działalność Polaków w gospodarce i w nowoczesnych, masowych partiach politycznych. To właśnie Polska Partia Socjalistyczna z Józefem Piłsudskim, dla którego powstanie styczniowe było mitem założycielskim antycarskiej aktywności oraz Narodowa Demokracja z Romanem Dmowskim na czele, doprowadziły ostatecznie do odzyskania niepodległości w 1918 roku.