Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

Pierwsza transplantacja w województwie podlaskim odbyła się 15 stycznia 1989 roku w Klinice Chirurgii Naczyń i Transplantacji Akademii Medycznej w Białymstoku - prof. Stanisław Głowiński dokonał pierwszego przeszczepu nerki.

Transplantacja jest w pełni uznaną i szeroko stosowaną na całym świecie metodą leczenia skrajnej i nieodwracalnej niewydolności wielu narządów. Wielu chorych, którzy dotychczas mogli spodziewać się jedynie śmierci lub ograniczonej wieloma cierpieniami egzystencji, może obecnie odzyskać zdrowie dzięki zastąpieniu chorych narządów zdrowymi, pobranymi od innych ludzi. Największą barierą w rozwoju i wykorzystaniu dotychczasowych osiągnięć transplantologii jest wciąż znaczący niedobór narządów do transplantacji.

25 lutego 2011 roku w Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku miało miejsce podpisanie Listu Intencyjnego Partnerstwo dla Transplantacji w województwie podlaskim. List podpisało 15 sygnatariuszy. 28 stycznia 2019 r. siedmiu konsultantów wojewódzkich w dziedzinach medycyny: anestezjologia i intensywna terapia, nefrologia, nefrologia dziecięca, neurochirurgia, neurologia, pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki, pielęgniarstwo chirurgiczne i operacyjne oraz piętnastu szpitali z województwa podlaskiego posiadających w swoich strukturach Oddziały anestezjologii i intensywnej terapii podpisało Deklarację wsparcia działań określonych w Liście intencyjnym dotyczącym Partnerstwa dla Transplantacji w województwie podlaskim. Natomiast 27 stycznia 2020 r. do grona Sygnatariuszy Listu Intencyjnego dołączyli: Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych w Białymstoku, Łomży i Suwałkach oraz Szpital Ogólny w Kolnie.

Głównym celem Programu Partnerstwo dla Transplantacji jest uświadamianie szerokim kręgom organów władz państwowych i samorządowych, dyrektorom szpitali, lekarzom oraz społeczeństwu potrzeb w zakresie transplantologii i zwiększenie liczby dokonywanych przeszczepów.

W 2021 r. w województwie podlaskim dokonano 4 pobrań, w tym 2 wielonarządowych, co stanowi znacznie mniejszą liczbę w porównaniu z latami poprzednimi (np. w roku 2019 dokonano 20 pobrań a w roku 2020 było 7 pobrań). W Klinice Chirurgii Naczyń i Transplantacji USK w roku 2019 dokonano 39 przeszczepów nerek, w roku 2020 - 13 nerek, a w roku 2021 przeszczepiono jedynie 7 nerek. Podobnie przedstawiały się przeszczepy rogówki w Klinice Okulistyki USK - w roku 2019 przeszczepiono 10 rogówek, w roku 2020 - 6 rogówek,  w roku 2021  dokonano przeszczepów 5 rogówek.

Zmniejszenie liczby pobranych narządów może tłumaczyć panująca pandemia COVID-19, która wymusiła konieczność reorganizacji ochrony zdrowia na terenie województwa i przeprofilowanie oddziałów intensywnej terapii w tym kierunku.

Szpitalem, w którym głównie realizowane są pobrania narządów do transplantacji, jest Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku (w roku 2021 na ogólną liczbę 189 zmarłych spełniających kryteria i 16 zgonów po urazach, pobrano 16 narządów do transplantacji (wątroba, nerki, trzustka, serce, płuca, rogówki).

Ponadto szpitalami wykazującymi aktywność donacyjną w roku 2021 są: Szpital Wojewódzki im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Łomży, Szpital Wojewódzki im. dr Ludwika Rydygiera w Suwałkach oraz Szpital Powiatowy w Zambrowie spółka z o.o.

W celu oceny rzeczywistej aktywności na rzecz transplantacji na terenie województwa podlaskiego w 2021 roku przesłano do 17 szpitali w województwie, posiadających w swoich strukturach Oddziały Anestezjologii i Intensywnej Terapii, ankietę dotyczącą transplantacji. Z ich analizy wynika, że komisje do spraw orzekania o śmierci mózgowej są powołane w trzynastu szpitalach województwa podlaskiego, a stanowiska koordynatorów ds. transplantacji zostały utworzone w 12 szpitalach.

Materiał opracowany przez prof. dr hab. med. Marka Gacko - konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie transplantologii klinicznej