26 stycznia - Ogólnopolski Dzień Transplantacji
26.01.2023
Ogólnopolski Dzień Transplantacji obchodzony jest w rocznicę pierwszego udanego przeszczepu nerki, który odbył się w 1966 r. w Klinice Chirurgicznej Akademii Medycznej w Warszawie. Był to wtedy 621 taki zabieg na świecie (pierwszy miał miejsce w roku 1954). W tym roku mijają 34 lata od zapoczątkowania transplantologii na terenie województwa podlaskiego.
Pierwsza transplantacja w województwie podlaskim odbyła się 15 stycznia 1989 roku w Klinice Chirurgii Naczyń i Transplantacji Akademii Medycznej w Białymstoku - prof. Stanisław Głowiński dokonał pierwszego przeszczepu nerki.
Transplantacja jest w pełni uznaną i szeroko stosowaną na całym świecie metodą leczenia skrajnej i nieodwracalnej niewydolności wielu narządów. Wielu chorych, którzy dotychczas mogli spodziewać się jedynie śmierci lub ograniczonej wieloma cierpieniami egzystencji, może obecnie odzyskać zdrowie dzięki zastąpieniu chorych narządów zdrowymi, pobranymi od innych ludzi. Największą barierą w rozwoju i wykorzystaniu dotychczasowych osiągnięć transplantologii jest wciąż znaczący niedobór narządów do transplantacji.
25 lutego 2011 roku w Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku miało miejsce podpisanie Listu Intencyjnego Partnerstwo dla Transplantacji w województwie podlaskim. List podpisało 15 sygnatariuszy.
28 stycznia 2019 r. siedmiu konsultantów wojewódzkich w dziedzinach medycyny: anestezjologia i intensywna terapia, nefrologia, nefrologia dziecięca, neurochirurgia, neurologia, pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki, pielęgniarstwo chirurgiczne i operacyjne oraz 15 podlaskich szpitali posiadających w swoich strukturach Oddziały anestezjologii i intensywnej terapii podpisało Deklarację wsparcia działań określonych w Liście intencyjnym dotyczącym Partnerstwa dla Transplantacji w województwie podlaskim. 27 stycznia 2020 r. do grona Sygnatariuszy Listu Intencyjnego dołączyli: Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych w Białymstoku, Łomży i Suwałkach oraz Szpital Ogólny w Kolnie.
Głównym celem Programu Partnerstwo dla Transplantacji jest uświadamianie szerokim kręgom organów władz państwowych i samorządowych, dyrektorom szpitali, lekarzom oraz społeczeństwu potrzeb w zakresie transplantologii i zwiększenie liczby dokonywanych przeszczepów.
W 2022 r. w województwie podlaskim pobrano narządy do transplantacji od 19 zmarłych. Pobrano: nerki - 32, wątroba - 13, serce - 6, płuca - 2, rogówki - 12, trzustka – 2.
Szpitalem wiodącym, w którym głównie są realizowane pobrania narządów do transplantacji jest Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku gdzie w 2022 roku dokonano 13 pobrań (w tym 12 wielonarządowych) pozyskując następujące narządy do transplantacji: wątroba - 9, nerki - 22, trzustka - 1, serce - 5, płuca - 2, rogówki - 6.
Ponadto, szpitalami wykazującymi aktywność donacyjną w roku 2022 są: Szpital Wojewódzki im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Łomży, w którym dokonano trzech pobrań wielonarządowych pozyskując 6 nerek, 2 wątroby i 2 rogówki oraz Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Wojewódzki Szpital Zespolony im. Jędrzeja Śniadeckiego w Białymstoku w którym pozyskano 2 wątroby, 1 serce, 4 nerki, 1 trzustkę i 4 rogówki.
W Klinice Chirurgii Naczyń i Transplantacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku przeczepiono 33 nerki. Pozostałe narządy zostały przeszczepione w innych ośrodkach transplantacyjnych: serca w Warszawie, Gdańsku, Wrocławiu i Zabrzu, wątroby w Warszawie i Gdańsku, płuca w Zabrzu, trzustki w Warszawie, rogówki w Klinice Okulistyki Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
Zmniejszenie liczby pobranych narządów w ubiegłych latach może tłumaczyć panującą pandemia COVID-19, która wymusiła konieczność reorganizacji ochrony zdrowia na terenie województwa i przeprofilowanie oddziałów intensywnej terapii w tym kierunku.
W celu oceny rzeczywistej aktywności na rzecz transplantacji na terenie województwa podlaskiego w 2022 roku, przesłano do 17 szpitali w województwie, posiadających w swoich strukturach Oddziały Anestezjologii i Intensywnej Terapii, ankietę dotyczącą transplantacji. Z jej analizy wynika, że komisje do spraw orzekania o śmierci mózgowej oraz stanowiska koordynatorów ds. transplantacji są w trzynastu szpitalach województwa podlaskiego, co mogłoby się przekładać na większą liczbę pozyskiwanych narządów do transplantacji.
Materiał opracowany przez prof. dr hab. med. Marka Gacko - konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie transplantologii klinicznej