80. rocznica Akcji "Burza"
01.07.2024
Była zbrojnym powstaniem żołnierzy Armii Krajowej przeciwko niemieckiemu okupantowi w obliczu wkroczenia na polskie ziemie wojsk sowieckich w 1943 roku. Akcja "Burza" w rejonie białostockim rozpoczęła się w lipcu 1944 roku. 1 lipca - symbolicznie, jak co roku - białostocki Okręg Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej zorganizował obchody rocznicy pod pomnikiem żołnierzy AK przy ul. Kilińskiego, w których wziął udział wojewoda podlaski Jacek Brzozowski.
Obchody 80. rocznicy rozpoczęcia akcji 'Burza" współorganizowała 1 Podlaska Brygada Obrony Terytorialnej, która na co dzień otacza programem wsparcia kombatantów na terenie regionu - m.in. żołnierzy Armii Krajowej. Wojewoda kwiaty pod pomnikiem złożył w asyście służb mundurowych. W uroczystości udział wzięli także: prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski i wicemarszałek województwa podlaskiego Wiesława Burnos.
Wyraz sprzeciwu
1 lipca 1944 roku akcja "Burza" objęła Okręgi AK Wilno i Nowogródek. Natomiast w samym Okręgu Białostockim akcję podjęto w połowie lipca. Przeprowadzono tu ponad 200 różnego rodzaju działań bojowych z udziałem blisko 7 tysięcy żołnierzy. Kierował nimi Komendant Okręgu Białystok AK ppłk Władysław Liniarski "Mścisław".
Jednym z celów akcji "Burza" było uświadomienie władzom radzieckim, że na wyzwolonych z okupacji niemieckiej terenach Polski gospodarzami są Polacy, uznający władzę Rządu Emigracyjnego, który był jedynym legalnym kontynuatorem struktur władzy państwa polskiego sprzed 1939 roku.
Łącznie akcja "Burza" objęła tereny praktycznie całej II Rzeczpospolitej. Sowieci, chociaż chętnie przyjmowali pomoc AK w walkach z Niemcami, po ich pomyślnym zakończeniu aresztowali,
rozbrajali, a często nawet rozstrzeliwali mniejsze oddziały polskie. Aresztowanych żołnierzy przymusowo wcielano do armii Berlinga lub wywożono do obozów w głąb Rosji.
Rozkaz o zakończeniu akcji "Burza" wydał 26 października 1944 roku komendant główny AK gen. Leopold Okulicki "Niedźwiadek". W sumie w akcji wzięło udział ponad 100 tys. żołnierzy. Ok. 20-30 tys. osób zostało wywiezionych w głąb ZSRR, z czego większość nigdy nie wróciła do kraju. Na skutek działań NKWD uwięziono ok. 50 tys. żołnierzy AK uczestniczących w akcji "Burza", głównie za odmowę wstąpienia do armii Berlinga. Reperkusje akcji odczuła także ludność cywilna, zwłaszcza na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczpospolitej.
