Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

Zajęcie ponad połowy terytorium II Rzeczpospolitej przez Armię Czerwoną było początkiem dramatu setek tysięcy Polaków zamieszkujących wschodnie województwa. W konsekwencji realizacji paktu Hitler–Stalin zostały one zesłane w głąb Związku Sowieckiego.

Wielu deportowanych rodaków już nigdy nie powróciło do ojczyzny. Ci, którym to się udało, czy potomkowie Sybiraków, po odzyskaniu przez Polskę suwerenności przypominali prawdę o losach Polaków wywiezionych na wschód i więzionych w sowieckich łagrach. Na ich wniosek 17 września ustanowiono Światowym Dniem Sybiraka. W 2013 r. zdecydował o tym Sejm RP.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd wszystkim Polakom zesłanym na Syberię, inne tereny Rosji i Związku Sowieckiego. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej upamiętnia tych, którzy tam  zginęli, tych, którym udało się powrócić do Ojczyzny, tych, którzy osiedli w różnych częściach świata, oraz tych, którzy pozostali w miejscu swego zesłania, gdzie kultywowali polskość

- głosi przyjęta przez aklamację uchwała Izby.

Uroczystości w Białymstoku

Obchody rocznicowe w Białymstoku rozpoczęły się na Placu Katyńskim w Parku Zwierzynieckim. Wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski w asyście przedstawicieli służb mundurowych złożył tam kwiaty przed Pomnikiem Katyńskim. Następnie wojewoda razem z przedstawicielami Związku Sybiraków zapalili znicz pod pomnikiem - Znakiem Pamięci Polskiej Golgoty Wschodu, który znajduje się w sąsiedztwie dworca Białystok Fabryczny, skąd wyjeżdżały transporty na Wschód. Hołd ofiarom wywózek na Sybir oddano także pod Pomnikiem - Grobem Nieznanego Sybiraka przy kościele pw. Ducha Świętego.

Główne uroczystości odbyły się przed Muzeum Pamięci Sybiru przy ul. Węglowej 1 w Białymstoku. Uczestnicy złożyli wieńce i zapalili znicze przed pomnikiem poświęconym Bohaterskim Matkom Sybiraczkom. Bohdan Paszkowski nawiązał do roli matek w tragicznych wydarzeniach sprzed 83 lat. - Polskie kobiety, matki w szczególności, były bardzo zaangażowane w to, aby uchronić swoje dzieci przed różnego rodzaju represjami fizycznymi, głodem. Musiały czasami dokonywać cudów, żeby swoje dzieci wyżywić, ale pamiętajmy też o tym, że bardzo mocno chroniły polską kulturę, to, aby te dzieci zachowały nasze obyczaje, nasze wartości - podkreślił wojewoda.

To one wtedy nas od śmierci głodowej ratowały. Dramaty przeżywały już matki w czasie transportu, gdy ich zmarłe w czasie drogi dzieci enkawudziści wyrzucali z wagonów na pobocza torów. Matki uczyły nas mowy polskiej, historii naszego narodu, wiary w Boga i modlitwy. To nasze matki kształtowały naszą świadomość, to one swoim zachowaniem dawały przykład, że miłość do ojczyzny to gotowość do ponoszenia ofiar

– dodawał Tadeusz Chwiedź – prezes zarządu głównego Związku Sybiraków.

W białostockich uroczystościach wzięli udział ponadto m.in. przedstawiciele Rodzin Katyńskich, metropolita białostocki abp. Józef Guzdek, marszałek Artur Kosicki, podlascy parlamentarzyści i europosłowie, przedstawiciele samorządu miasta, województwa i podlaskich instytucji publicznych.

Uroczystości w Łomży

Wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski wziął także udział w łomżyńskich obchodach rocznicowych. Uczestnicy wydarzenia złożyli kwiaty i zapalili znicze przed pomnikiem Golgoty Wschodu. Dalsza część uroczystości odbyła się w Sanktuarium Miłosierdzia Bożego. Wojewoda odczytał list szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jana Kasprzyka oraz wręczył Medale „Pro Patria”.

Odznaczenia otrzymały dwie placówki: Szkoła Podstawowa im. Polskich Dzieci Sybiru w Szczepankowie oraz Szkoła Podstawowa im. Zesłańców Sybiru w Olszynach, a także: burmistrz Jedwabnego Adam Niebrzydowski, burmistrz Nowogrodu Grzegorz Palka, Grzegorz Fidura - prezes OSP w Przytułach. Uhonorowany został także prezydent Łomży Mariusz Chrzanowski, jednak ze względu na brak możliwości uczestnictwa w wydarzeniu odznaczenie odebrała upoważniona przez prezydenta osoba. Medal „Pro Patria” jest przyznawany przez szefa UdSKiOR w uznaniu szczególnych zasług w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej.

W programie wydarzenia była jeszcze część artystyczna, wystąpienia zaproszonych gości oraz spotkanie w auli Matki Bożej Częstochowskiej. Uroczystość współorganizowali: prezydent Łomży, Związek Sybiraków - Oddział Łomża, proboszcz Sanktuarium Miłosierdzia Bożego oraz Szkoła Podstawowa nr 5 im. Stanisława Staszica w Łomży.