Hołd w rocznicę śmierci mjr. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki"
08.02.2021
8 lutego 1951 r., w warszawskim więzieniu na Mokotowie wykonano wyrok śmierci na mjr. Zygmuncie Szendzielarzu „Łupaszce” – legendarnym dowódcy 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, a następnie oddziałów partyzanckich Wileńskiego Okręgu AK. W 70. rocznicę jego śmierci wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski oraz wicewojewoda Tomasz Madras złożyli kwiaty przy pomniku Armii Krajowej w Białymstoku.
Zygmunt Szendzielarz brał udział w kampanii wrześniowej, później wstąpił do konspiracji. W 1943 r. został dowódcą 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, nazywanej „Brygadą Śmierci”, która walczyła z Niemcami, a także współpracującymi z nimi litewskimi formacjami kolaboracyjnymi oraz z partyzantką sowiecką. Po rozwiązaniu brygady w lipcu 1944 r. „Łupaszka” z częścią żołnierzy przeszedł na Białostocczyznę, potem na Pomorze, gdzie walczył z oddziałami Armii Czerwonej, Ludowego Wojska Polskiego, Milicji Obywatelskiej i Urzędu Bezpieczeństwa.
Wiosną 1947 r. zaprzestał walki zbrojnej, rok później został aresztowany. Osadzono go w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Proces byłych członków Okręgu Wileńskiego AK, w którym oskarżony był między innymi Zygmunt Szendzielarz, rozpoczął się 23 października 1950 roku. „Łupaszka” potwierdzał swój udział w podziemiu antykomunistycznym.
W wyroku wydanym 2 listopada 1950 r. komunistyczny sąd skazał go na śmierć. Został zabity w więzieniu mokotowskim 8 lutego 1951 r. Ciało pogrzebano w tajemnicy, w nieznanym miejscu. W tym samym dniu, kiedy zginął „Łupaszka”, w mokotowskim więzieniu zostali także straceni inni oficerowie sądzeni w tym procesie: Antoni Olechnowicz, Lucjan Minkiewicz i Henryk Borowski.
W 2013 r. badaczom IPN udało się odnaleźć szczątki mjr. Szendzielarza podczas prac prowadzonych w kwaterze „Ł” na Powązkach. Pogrzeb państwowy dowódcy Brygady Wileńskiej AK odbył się w 2016 r. na Cmentarzu Powązkowskim.
