Medale Stulecia Odzyskanej Niepodległości dla działaczy WIR w Sokołach oraz kpt. Franciszka Szmurło
01.03.2021
W poniedziałek (1.03) wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski wręczył dziesięć Medali Stulecia Odzyskanej Niepodległości za zasługi dla Niepodległej. Postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy otrzymali je działacze Koła Terenowego Klubu Więzionych, Internowanych i Represjonowanych w Sokołach oraz kpt. Franciszek Szmurło, który walczył ze szczególnym poświęceniem w szeregach Narodowych Sił Zbrojnych na terenie gminy Brańsk i powiatu bielskiego.
W uroczystości wzięli również udział: wiceminister edukacji i nauki Dariusz Piontkowski, senator Mariusz Gromko oraz wicewojewoda podlaski Tomasz Madras.
Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości w imieniu kpt. Franciszka Szmurło odebrał jego syn Edward Szmurło.
Kpt. Szmurło od grudnia 1943 do końca 1945 roku walczył ze szczególnym poświęceniem w szeregach Narodowych Sił Zbrojnych na terenie gminy Brańsk i powiatu bielskiego. W oddziale NSZ przekazywał meldunki, transportował broń, żywność oraz środki opatrunkowe. W swoim domu przechowywał rannych partyzantów, udzielając im pierwszej pomocy medycznej.
Po nadejściu władzy komunistycznej w 1945 roku brał udział w rozbiciu posterunku Milicji Obywatelskiej w Brańsku, odbiciu magazynu zbożowego oraz przekazaniu zrabowanego ziarna poszkodowanym rolnikom. W czerwcu 1947 roku został aresztowany przez UB i dwa miesiące później wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Białymstoku, został skazany za działalność niepodległościową na 6 lat więzienia.
Wyrok odbywał m.in. w więzieniu w Białymstoku oraz jako przymusowy górnik w kopalni „Pokój” w Bytomiu. Został warunkowo zwolniony po odbyciu 5 lat i 3 miesięcy wyroku. Po przemianach ustrojowych w latach 90-tych był bardzo zaangażowany w działalność kombatancką w Stowarzyszeniu Polskich Kombatantów w Kraju.
Medalami odznaczonych zostało również dziewięcioro członków Koła Terenowego Klubu Więzionych, Internowanych i Represjonowanych w Sokołach: Czesław Choiński, Marian Kruszewski, Łucja Łapińska, Kazimierz Łapiński, Bogusław Łupiński, Henryk Łupiński, Zenon Perkowski, Henryk Roszkowski i Ryszard Stocki.
Koło Terenowe Klubu WIR w Sokołach skupia 20 członków z siedmiu gmin. Dzięki staraniom między innymi Koła i Klubu - w Sokołach powstały symboliczne groby kapelanów "Solidarności".
Medal Odzyskanej Niepodległości ustanowiony w 2018 r. jest nagrodą przyznawaną na pamiątkę stulecia odrodzenia Państwa Polskiego obywatelom polskim, którzy od czasu odzyskania niepodległości w 1918 r. przyczyniali się do budowania i wzmacniania suwerenności, niepodległości, kulturowej tożsamości i materialnej pomyślności Rzeczypospolitej. Medal jest odznaczeniem o charakterze pamiątkowym, nadawanym w okresie trwania Narodowych Obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2018–2021.