Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

„Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ma być wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych, za krew przelaną w obronie ojczyzny” – napisał w lutym 2010 r. prezydent Lech Kaczyński, który podjął inicjatywę ustawodawczą w zakresie uchwalenia tego święta. Ta idea, podtrzymana przez kolejnego prezydenta Bronisława Komorowskiego, została zrealizowana ustawą z 3 lutego 2011 r.

- W tym dniu naszymi myślami odnosimy się do całego pokolenia ludzi, którzy walczyli o niepodległość naszego kraju, zaczynali w większości jeszcze podczas okupacji niemieckiej, sowieckiej na naszych terenach, a po 44 roku musieli pozostać w konspiracji z uwagi na to, że Polska nie była krajem niepodległym. Te osoby były narażone na represje, których dokonywały wspólnie najpierw sowieckie organy bezpieczeństwa, potem komunistyczne polskie - mówi wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski.

Uroczystości w Białymstoku

Wojewoda podlaski wraz z wicewojewodą Tomaszem Madrasem, wiceministrem edukacji i nauki Dariuszem Piontkowskim, marszałkiem województwa podlaskiego Arturem Kosickim oraz dyrektorem białostockiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej Piotrem Kardelą odwiedzili w poniedziałek (1.03) rano miejsca pamięci w Białymstoku związane z żołnierzami podziemia niepodległościowego.

Złożyli kwiaty w Izbie Pamięci w Areszcie Śledczym w Białymstoku, przed tablicą poświęconą ofiarom totalitaryzmu hitlerowskiego i sowieckiego. W pomieszczeniach Izby, według badań IPN, wykonywane były wyroki śmierci na działaczach podziemia. Odwiedzili również Cmentarz Wojskowy przy ul. 11 listopada, gdzie znajduje się kwatera "Wyklętych". Od jesieni 2020 roku spoczywają tam w kolumbariach również szczątki kilkuset osób - ofiar z czasów II wojny światowej i okresu powojennego.

Hołd żołnierzom oddano również przed pamiątkową tablicą na budynku kina Ton, w którym odbywały się pokazowe procesy polityczne, w tym jeden z najgłośniejszych - płk. Aleksandra Rybnika oraz przed budynkiem Sądu Apelacyjnego przy ul. Mickiewicza, gdzie znajduje się tablica przypominająca o tym, że w latach 40. swoję siedzibę miały tu NKWD i organy bezpieczeństwa publicznego komunistycznej polskiej władzy, tu również byli więzieni żołnierze komunistycznego podziemia.

Wojewoda podlaski zapalił również znicze przed obeliskiem przy ul. Zwierzynieckiej. Tablica na nim głosi: "Na tym terenie, od Lasu Zwierzynieckiego, przez Krywlany, aż po Las Solnicki w latach 1944 - 1947 funkcjonariusze NKWD i UB rozstrzeliwali polskich patriotów - przeciwników władzy komunistycznej. Tutaj spoczęły też szczątki pomordowanych w miejscowym więzieniu i aresztach."

- Musimy o nich pamiętać z tego powodu, że te wartości, które ich motywowały do podejmowania trudu konspiracyjnej partyzantki, są i dziś nam również bliskie – niepodległość, wolność, przywiązanie do polskiej tradycji. To wszystko próbowała zakwestionować tworząca się władza ludowa - podkreśla wojewoda podlaski.

Hołd w Kolnie

II wicewojewoda Marcin Sekściński oddał hołd Niezłomnym, biorąc udział w mszy świętej w ich intencji w kościele pw. św. Anny w Kolnie i odwiedzając miejsca pamięci związane z żołnierzami w okolicy. Towarzyszyli mu przedstawiciele Stowarzyszenia Kawaleryjskiego im. Podlaskiej Brygady Kawalerii w Kolnie.

Data nieprzypadkowa

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych przypada na 1 marca. Tego dnia w 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, zostali rozstrzelani przywódcy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” – prezes WiN ppłk Łukasz Ciepliński („Pług”, „Ludwik”) i jego najbliżsi współpracownicy: Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Rzepka, Franciszek Błażej, Józef Batory i Karol Chmiel. Ich ciała komuniści zakopali w nieznanym miejscu.