Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

Alfons Zgrzebniok, przymusowo wcielony do armii niemieckiej w 1914 r., wsławił się odwagą, bardzo szybko jednak doświadczenie zdobyte na froncie I wojny światowej wykorzystał przeciwko Niemcom, organizując na Śląsku brawurowe i skuteczne akcje partyzanckie. W okresie I i II powstania śląskiego przyjął odpowiedzialną rolę dowódcy.

Mamy szczególną okoliczność, że dowódca I i II powstania śląskiego i jeden z przywódców III powstania, Alfons Zgrzebniok był od początku 1934 roku do swojej śmierci, czyli do 1937 roku, wicewojewodą białostockim. Na Śląsku ta postać jest znana, czczona, jest patronem ulic, placów, innych obiektów. W naszym województwie została nieco zapomniana. To zatem bardzo dobra sposobność, aby w ramach obchodów 100. rocznicy wybuchu III powstania śląskiego przypomnieć o tym poprzez odsłonięcie tablicy pamiątkowej. To podkreślenie jedności naszego narodu, ponieważ to, co jest ważne na Śląsku, jest również bardzo istotne w województwie podlaskim

- tymi słowami zainaugurował uroczystość wojewoda podlaski, przy okazji witając zgromadzonych gości: Czesława Sobierajskiego, doradcę wojewody śląskiego, dra Andrzeja Sznajdera, dyrektora katowickiego oddziału IPN, Ryszarda Mozgola naczelnika Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Katowicach, przedstawicieli białostockiego oddziału IPN, dowódcę 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego, a zarazem dowódcę Garnizonu Białystok płk. Pawła Lachowskiego oraz dowódcę 1. Podlaskiej Brygady Obrony Terytorialnej płk. Sławomira Kocanowskiego.

Następnie doszło do uroczystego odsłonięcia tablicy upamiętniającej Alfonsa Zgrzebnioka oraz złożono pod nią wieniec i kwiaty.

Od 2 maja cieszymy się radosną wiadomością. Prezydent RP Andrzej Duda przyznał Alfonsowi Zgrzebniokowi Order Orła Białego, czyli najwyższe pośmiertne odznaczenie państwowe

- informował Czesław Sobierajski, doradca wojewody śląskiego, jednocześnie dziękując wojewodzie za zaproszenie oraz podjętą inicjatywę w imieniu swoim, wojewody Jarosława Wieczorka, a przede wszystkim rodziny Alfonsa Zgrzebnioka.

Piątkowe spotkanie było poświęcone również otwarciu wystawy „Powstania śląskie 1919–1921” przygotowanej przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach we współpracy z wojewodą śląskim. Ekspozycja składa się z 15 paneli, prezentujących w układzie chronologicznym najważniejsze wydarzenia z lat 1918–1922, czyli okresu, w którym ważyły się losy regionu. Koniec I wojny światowej, pierwsze i drugie powstanie śląskie, plebiscyt górnośląski oraz poprzedzająca go kampania propagandowa, trzecie powstanie śląskie, a w końcu podział regionu i przejęcie przyznanej części Górnego Śląska przez administrację polską – to najważniej aspekty tej opowieści. O wystawie, powstaniach śląskich oraz Alfonsie Zgrzebnioku mówili także kolejno dr Andrzej Sznajder, dyrektor białostockiego oddziału IPN dr hab. Piotr Kardela, a także autor wystawy Ryszard Mozgol.

Wystawa jest przypomnieniem fenomenu przetrwania polskości wśród ludu, który od kilkuset lat znajdował się poza historią narodu polskiego. To próba opowiedzenia w przystępny sposób o tym fenomenie Górnego Śląska. (...) Serdecznie zapraszam do zapoznania się z wystawą, mimo niesprzyjających warunków atmosferycznych

- mówił Ryszard Mozgol.

Na zakończenie uroczystości dr Jarosław Schabieński, naczelnik Oddziałowe Biura​ Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Białymstoku, przedstawił życiorys Alfonsa Zgrzebnioka.

Wykorzystane w ekspozycji fotografie i dokumenty pochodzą ze zbiorów: Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach, Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny, Muzeum 2 Korpusu w Józefowie, Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Francuskiej Biblioteki Narodowej, Biblioteki Śląskiej, Biblioteki Narodowej, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Grzegorza Grześkowiaka.