Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

W holu Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego stanęły 22 wielkoformatowe tablice prezentujące szlak bojowy 5. i 6. Brygady Wileńskiej oraz sylwetki płk. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” i jego podkomendnych. Wystawę przygotowało Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Warszawie we współpracy z Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego. W Białymstoku pojawiła się dzięki Podlaskiemu Instytutowi Kultury.

- Ta wystawa ma edukować, a jednocześnie poprzez postać majora Łupaszki oddawać hołd po prostu żołnierzom podziemia niepodległościowego, którzy walczyli, oddawali życie za naszą wolność – powiedział wicewojewoda Tomasz Madras.

- Komuniści przez kilkadziesiąt lat swoich rządów w okresie PRL próbowali tych polskich bohaterów przedstawiać jako zwykłych bandytów. Wielu z nich miało na sobie wyroki komunistycznych sądów, które przedstawiły ich jako zwykłych zbrodniarzy – mówił minister edukacji Dariusz Piontkowski.

- Musimy przywrócić o nich pamięć, bo komuniści próbowali tę pamięć zakopać wraz z wieloma bezimiennymi grobami – dodał.

Major Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka” uczestniczył w wojnie obronnej 1939 roku. Dostał się do niewoli sowieckiej, z której uciekł. W okresie okupacji niemieckiej prowadził działalność niepodległościową na Wileńszczyźnie i Grodzieńszczyźnie. W 1944 roku zaangażował się w walkę przeciwko okupantowi sowieckiemu i jego komunistycznym strukturom na ziemiach polskich. Stał na czele 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej. Operował m.in. na Białostocczyźnie i Pomorzu. Trafił do więzienia na dwa i pół roku, był torturowany. 23 października 1950 roku rozpoczął się jego proces. Wyrok – karę śmierci – komuniści wykonali 8 lutego 1951 roku w więzieniu na Mokotowie.

- Jego szczątki zostały pochowane w zbiorowej mogile, odnalezione w 2013 roku i zidentyfikowane. Uroczysty pogrzeb państwowy odbył się 24 kwietnia 2016 roku. Major Szendzielarz był wielokrotnie odznaczany, m.in. Krzyżem Virtuti Militari czy Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Patronuje m.in. 9. Warmińskiemu Pułkowi Rozpoznawczemu. Warto tą wystawą przypomnieć jego postać oraz rozwiać wątpliwości na temat podejmowanych przez niego działań – powiedział Łukasz Lubicz-Łapiński, historyk i dyrektor Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu.

Wystawę patronatem objął również marszałek województwa podlaskiego.

- Żołnierze wyklęci nie widzieli innej możliwości niż walka o Polskę, jaką znali sprzed wojny. Jesteśmy im ogromnie wdzięczni. Takie działania jak ta wystawa będziemy na pewno wspierać – zaznaczył wicemarszałek Stanisław Derehajło.

Wystawę „Oddziały Łupaszki” można oglądać na holu głównym Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego do 20 marca w godzinach pracy urzędu.