Rocznica spalenia Wielkiej Synagogi w Białymstoku
27.06.2020
W sobotę (27.06) mija 79 lat od spalenia przez Niemców Wielkiej Synagogi w Białymstoku. Historycy szacują, że zginęło wówczas od siedmiuset do dwóch tysięcy osób. Pamięć ofiar uczcił wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski, składając kwiaty przy pomniku-kopule Wielkiej Synagogi przy ul. Suraskiej.
Wielka Synagoga, która znajdowała się przy ul. Bożniczej (obecnie Suraskiej), została wzniesiona w centrum Białegostoku w latach 1909-1913. W okresie międzywojennym była najokazalszą synagogą w mieście i cieszyła się największym prestiżem wśród wszystkich bożnic Białegostoku.
W ocenie historyków dramat, który rozegrał się tam 27 czerwca 1941 roku, był początkiem eksterminacji ludności żydowskiej w Białymstoku. Niemcy kazali wszystkim mężczyznom i chłopcom narodowości żydowskiej przyjść do Wielkiej Synagogi, po czym zamknęli ich wewnątrz i podpalili budynek. Do tych, którzy próbowali oporu, strzelali. Szacunki mówią, że w pożarze synagogi i dzielnicy żydowskiej "schulhof" na Rynku Kościuszki zginęło od 700 do 2 tys. osób.
Przed wojną w Białymstoku było około 50 tys. Żydów, a miasto było znaczącym ośrodkiem kultury i religii żydowskiej. Z tej społeczności, po powstaniu, które miało miejsce w sierpniu 1943 roku i wywózkach do obozów, ocalało zaledwie kilkaset osób.
