Uroczyste otwarcie Miejsca Pamięci Narodowej w Grabówce
27.11.2023
Grabówka to największe miejsce kaźni na Białostocczyźnie w latach 1941-1944. Ofiarom hitlerowskich zbrodni poświęcone jest Miejsce Pamięci Narodowej, które po trzech latach prac modernizacyjnych, w poniedziałek (27.11), zostało uroczyście otwarte. Głównym elementem jest pomnik-ściana z tysiącem otworów symbolizujących wszystkie ofiary. Hołd pomordowanym podczas niemieckiej okupacji oddał m.in. wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski.
W okresie II wojny światowej na Białostocczyźnie niemieccy okupanci w latach 1941-1944 stosowali wobec ludności cywilnej terror na masową skalę. W lesie w Grabówce, gdzie znajduje się dzisiaj Miejsce Pamięci Narodowej, z rąk niemieckich zbrodniarzy zginęło 16 tysięcy ludzi: Polaków, Żydów, Białorusinów, jeńców sowieckich, mieszkańców Białegostoku i okolic, ludzi różnych wyznań. Są też źródła, które przywołują liczbę 5-8 tys. ofiar.
Po wojnie odkryto w Grabówce siedemnaście masowych grobów. Mogiły tworzą trzy odrębne cmentarze, które znajdują się wokół Pomnika Ofiar Wojny.
Uroczystość ponownego udostępnienia Miejsca Pamięci Narodowej w Grabówce to moment szczególny zarówno dla mieszkańców Gminy Supraśl, jak i całego Podlasia. To wydarzenie, obok którego nie może przejść obojętnie żaden polski patriota
- napisał premier Mateusz Morawiecki w liście, który podczas uroczystości odczytał pełnomocnik premiera ds. ochrony miejsc pamięci Wojciech Labuda.
W ramach prac, które przez trzy lata przeprowadził supraski samorząd, odnowione zostały groby, wszystkie ciągi komunikacyjne. Powstały nowe mury oporowe, tablice pamiątkowe, ścieżka edukacyjna, oświetlenie oraz ogrodzenie. Renowację przeszedł także pomnik zaprojektowany i wykonany jeszcze w latach 70. Główną częścią miejsca jest ściana memoratywna, która ma kilkanaście tysięcy otworów symbolizujących ofiary. Podświetlona jest na biało i czerwono, na górze znajduje się napis: "Pamięci ofiar hitlerowskich zbrodni w Grabówce w latach 1941-1944".
Koszt prac to 4,8 mln zł. Gmina Supraśl otrzymała je z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (wojewoda podlaski podpisał z burmistrzem Supraśla porozumienie w sprawie utrzymania cmentarza w marcu ubiegłego roku), Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, środków z budżetu województwa podlaskiego, a także Supraśla i Białegostoku oraz IPN.
Podczas uroczystości otwarcia, w której wzięli udział także m.in. wiceminister edukacji i nauki Dariusz Piontkowski, burmistrz Supraśla Radosław Dobrowolski, dyrektor IPN Oddział w Białymstoku dr Marek Jedynak, członkowie rodzin pomordowanych, przedstawiciele służb mundurowych, lokalni samorządowcy, działacze organizacji patriotycznych oraz licznie zebrani mieszkańcy, odmówiono ekumeniczną modlitwę, poświęcono Miejsce Pamięci Narodowej. Wybrzmiał także apel pamięci i salwa honorowa. Uczestnicy złożyli kwiaty pod tablicą memoratywną.