Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Źródłem uchwalenia Krzyża Wolności i Solidarności jest Krzyż Niepodległości z II RP.

- Dzisiejsza uroczystość ma charakter wyjątkowy, ponieważ jest to moment, w którym my, jako przedstawiciele społeczeństwa wolnej Polski chcemy spłacić dług, jaki zaciągnęliśmy u tych wszystkich, którzy w latach komunistycznego zniewolenia, walcząc w obronie podstawowych ludzkich praw, położyli na szali wolność osobistą, wolność i dobrobyt swoich rodzin i ponosili przez lata ofiarę zapomnienia - mówił na wstępie uroczystości w oddziale IPN dyrektor placówki dr hab. Piotr Kardela.

Wszystkim, którzy walczyli o wolną Polskę, o godność każdego człowieka podziękował równiez prezes IPN dr Jarosław Szarek.

- Chciałbym, żeby te Krzyże Wolności i Solidarności były również symboliczną nagrodą dla Waszych rodzin za czas strachu, niepewności, a nieraz także samotności i społecznego odrzucenia. Są dziś w Waszym gronie zwykli ludzie: ówcześni robotnicy, rolnicy i pracownicy samorządów. To pokazuje, że pragnienie życia w wolnej Ojczyźnie było pragnieniem powszechnym. A jednak nie wszystkim wystarczało odwagi, by sprzeciwić się zbrodniczemu systemowi, który jeszcze w trakcie trwania swej agonii nie wahał się zabijać przeciwników politycznych. Dlatego jesteście ludźmi wyjątkowymi, którym w ten sposób wyrażamy dziś naszą wdzięczność - mówił prezes IPN.

W czwartek (1.07) Krzyże Wolności i Solidarności odebrały czterdzieści cztery osoby. Wśród nich Bogdan Charkiewicz, który drukował i kolportował Biuletyn Informacyjny „Cień” sygnowany przez Terenową Komisję Koordynacyjną NSZZ „Solidarność” w Czarnej Białostockiej. Przechowywał materiały poligraficzne oraz sprzęt drukarski. Był także łącznikiem w kolportażu niezależnych wydawnictw. Działalność tę prowadził w latach 1982-1985.

Uhonorowana została także Jadwiga Prus, która była sekretarzem Komisji Zakładowej NSZZ ,,Solidarność” przy Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Handlu Wewnętrznego w Białymstoku. Po 13 grudnia 1981 r. kontynuowała działalność konspiracyjną. Współpracowała z działaczami NSZZ ,,S” Regionu Białystok oraz Konfederacją Polski Niepodległej. Angażowała się w kolportaż wydawnictw drugiego obiegu, uczestniczyła w akcjach ulotkowych i demonstracjach antykomunistycznych. Wspierała materialnie działalność podziemnych struktur opozycji, angażowała się w pomoc osobom represjonowanym. Uczestniczyła w spotkaniach konspiracyjnych przy kościele p.w. Niepokalanego Serca Maryi w Dojlidach. Działalność taką prowadziła do czerwca 1989 r.

Odznaczenie odebrał również prezes NSZZ "Solidarność" Region Podlaski Józef Mozolewski, który działalność opozycyjną rozpoczął w 1980 roku. Pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Mońkach. Zaangażował się w tworzenie lokalnych struktur związku. Był współtwórcą Terenowej Komisji Koordynacyjnej w Mońkach, w której objął funkcję wiceprzewodniczącego. Był także delegatem na walny zjazd NSZZ „S” Regionu Białystok w czerwcu 1981 r. Wszedł wówczas w skład Zarządu Regionu. Po 13 XII 81 r. kontynuował działalność. Zajmował się organizacją pomocy osobom represjonowanym. Utrzymywał kontakt z działaczami „S” z Białegostoku i innych części kraju. Uczestniczył w kolportażu wydawnictw niezależnych, które przywoził nawet z Dolnego Śląska, rozwieszał plakaty w Mońkach oraz na trasie Mońki-Ełk.

W całej Polsce do tej pory Krzyżem Wolności i Solidarności uhonorowano 7,5 tysiąca osób.