9 nowych zabytków na liście Pomników Historii
06.02.2023
„Proces nadawania ważnym miejscom zabytkowym w Polsce tytułu Pomnika Historii wpisuje się w szerszą politykę ostatnich lat - politykę szczególnej dbałości o polską kulturę, tożsamość, historię, całą politykę historyczną. To jest fakt bez precedensu – w ciągu 7 lat listę Pomników Historii zwiększyliśmy o ponad 60 wpisów i dziś na tej prestiżowej liście znajdują się 123 zabytkowe obiekty i miejsca” – powiedział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński podczas uroczystości, która dziś odbyła się w Pałacu Prezydenckim.
Wśród obiektów wpisanych przez Prezydenta Andrzeja Dudę na listę Pomników Historii znajdują się prawosławny Klasztor Świętego Onufrego w Jabłecznej, kościół parafialny pw. św. Jakuba Apostoła w Małujowicach, zespół architektoniczny i urbanistyczny dzielnicy Nowa Huta w Krakowie, zespół kolegiaty pod wezwaniem św. Marcina Biskupa w Opatowie, zespół klasztorny Bernardynów w Radomiu, Sanktuarium Matki Pokoju w Stoczku Klasztornym, klasztor męski Zwiastowania NMP w Supraślu, zespół archikolegiaty pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Aleksego w Tumie oraz gmach dawnego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie.
„Polityka szczególnej dbałości o polską kulturę, tożsamość, historię”
Minister kultury i dziedzictwa narodowego podkreślił, że Pomniki Historii to niezwykle cenne miejsca na mapie Polski, a ich uznanie rozporządzeniem Prezydenta RP to najwyższa forma ochrony polskiej tożsamości.
Proces powstawania Pomnika Historii w sensie administracyjnym czy politycznym, proces zmierzający do nadania tego tytułu przede wszystkim wyraża rzecz bardzo ważną dla każdej wspólnoty narodowej, a mianowicie realizację dobra publicznego przez polskie państwo. Bo ten proces doskonale obrazuje funkcjonowanie państwa właśnie dla dobra publicznego. Zaczyna się od tego, że ktoś dbał przez lata o jakiś element materialnego dziedzictwa, także ten element niematerialny, związany z zabytkiem tzw. nieruchomym. A później przechodzi to w pewną inicjatywę przygotowania wniosku o Pomnik Historii" – powiedział wicepremier Piotr Gliński.
Szef MKiDN zwrócił uwagę, że proces nadawania tytułu Pomnika Historii „wpisuje się w politykę szczególnej dbałości o polską kulturę, tożsamość, historię - w całą politykę historyczną”.
To jest fakt jednak bez precedensu, że w ciągu siedmiu lat od roku 2016, gdy mieliśmy ok. 60 Pomników Historii w Polsce, w tej chwili doczekaliśmy się – i to bez pójścia na skróty, bez jakichś szczególnych ułatwień, czyli poprzez normalną procedurę poważną, państwową - 123 Pomników Historii. To jest naprawdę piękna wiadomość i będziemy dalej tę ofensywę prowadzili dzięki panu prezydentowi, ale także dzięki naszym ekspertom, ale przede wszystkim może dzięki inicjatywom oddolnym” - zaznaczył.
Piotr Gliński wspomniał, że również budżet kierowanego przez niego resortu zwiększył się „o ponad 100 proc. przez siedem lat”.
Zwiększyliśmy o ponad 100 proc. nakłady na zabytki. A mamy już dwa kolejne elementy: wielki program Polskiego Ładu na zabytki, który już jest realizowany. Samorządy o tym wiedzą. 3 mld w trzy lata. Czegoś takiego nie było. I trzeci etap, który przygotowujemy, o którym też już mówimy, czyli ustawa o agencji rewitalizacji. To jest rewolucja, którą przewidujemy i na którą Polska zasługuje (...). Dzisiaj spotkamy się z przedstawicielami tych miejsc, które są zadbane, ale wiemy, że jest wiele spraw w obszarze zabytków, które nie były rozwiązane. Ale będą dzięki temu, że polskie państwo przewiduje kolejne rozwiązania w tym kierunku” - podsumował.
Minister kultury i dziedzictwa narodowego złożył też podziękowania wszystkim osobom i podmiotom zaangażowanym w działania w obszarze kultury i dziedzictwa narodowego.
Bez pracy całego polskiego państwa, począwszy od obywateli, społeczności lokalnych, organizacji pozarządowych, poprzez agendy i instytucje państwowe, po Pierwszego Obywatela i Kancelarię Prezydenta, tego wszystkiego by nie było. Wielkie podziękowania dla wszystkich, dzięki którym możemy powiedzieć że Polska kultura jest zadbana, a kolejne działania są realizowane” – podkreślił wicepremier Gliński.
Pomniki Historii
Pomnik Historii to jedna z pięciu form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 r. Terminem tym określa się zabytek nieruchomy o szczególnym znaczeniu dla kultury naszego kraju. Rangę Pomnika Historii podkreśla fakt, że jest on ustanawiany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pomniki Historii ustanawiane są od 1994 r. Z każdym rokiem, lista najcenniejszych obiektów sukcesywnie powiększa się. Znajdują się na niej obiekty o szczególnych wartościach materialnych i niematerialnych oraz znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Do elitarnego grona Pomników Historii mogą dołączać obiekty architektoniczne, krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne lub ruralistyczne, zabytki techniki, obiekty budownictwa obronnego, parki i ogrody, cmentarze, miejsca pamięci najważniejszych wydarzeń lub postaci historycznych oraz stanowiska archeologiczne.
Do dziś to wyróżnienie nadano 123 zabytkom.
Więcej informacji o Pomnikach Historii dostępnych jest na stronie: https://nid.pl/pomniki-historii/
Nowe obiekty na liście Pomników Historii
Jabłeczna (woj. lubelskie) - prawosławny Klasztor Świętego Onufrego
Kraków (woj. małopolskie) – zespół architektoniczny i urbanistyczny dzielnicy Nowa Huta
Małujowice (woj. opolskie) - kościół parafialny pw. św. Jakuba Apostoła
Opatów (woj. świętokrzyskie) – zespół kolegiaty pod wezwaniem św. Marcina Biskupa
Radom (woj. mazowieckie) - zespół klasztorny Bernardynów
Stoczek Klasztorny (woj. warmińsko-mazurskie) - Sanktuarium Matki Pokoju
Supraśl (woj. podlaskie) - klasztor męski Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny
Tum (woj. łódzkie) - zespół archikolegiaty pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Aleksego
Warszawa (woj. mazowieckie) - gmach dawnego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
