Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie

Osoby starsze są szczególną grupą, która przez wiele lat budowała polską gospodarkę, tworzyła rynek pracy, która powołała na świat kolejne pokolenia Polaków.

Seniorzy zasługują na wszystko, co najlepsze – na to, by żyć godnie, spokojnie i możliwie aktywnie. Polityka senioralna jest dla nas niezwykle ważna. Tylko w tym roku na wszystkie działania skierowane do seniorów przeznaczamy 44 mld zł. W 2015 r. było to niespełna 4 mld zł – wskazuje minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.

Czternasta emerytura również w 2022 roku

Mimo kryzysu wywołanego wojną w Ukrainie, z którym zmaga się cała Europa, nie tylko nie ograniczono dotychczas realizowanych programów społecznych, ale uruchomiono kolejne instrumenty wsparcia.

To szereg działań osłonowych w związku z inflacją wywołaną polityką Kremla, tzw. putinflacją, ale nie tylko. Po raz drugi wypłaciliśmy czternastą emeryturę, mimo że miało być to świadczenie jednorazowe w 2021 r. Reagujemy jednak na bieżąco, stąd wypłata świadczenia również w 2022 r. Chcemy, by trafiła ona do emerytów i rencistów także w kolejnym roku – mówi minister Marlena Maląg. 

• W tym roku w ramach trzynastej i czternastej emerytury wypłacono ok. 24,5 mld zł. W sumie od 2019 r. (kiedy po raz pierwszy wypłacono trzynastą emeryturę) to już ponad 70 mld zł.

Rekordowa waloryzacja świadczeń w 2023 r.

1 marca 2022 r. najniższa emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności oraz renta rodzinna wzrosły z kwoty 1250,88 zł do 1338,44 zł, czyli o 87,56 zł. Z kolei najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wzrosła z kwoty 938,16 zł do 1003,83 zł – to o 65,67 zł więcej.

W przyszłym roku czeka nas rekordowa waloryzacja świadczeń – od 1 marca minimalna emerytura wyniesie 1588,44 zł. W 2023 r. świadczenia emerytalno-rentowe wzrosną o co najmniej 250 zł (nie mniej niż 13,8 proc.).

Zmiany podatkowe

W 2022 r. kwota wolna od podatku wzrosła do 30 tys. zł. To oznacza, że emeryci, którzy pobierają co miesiąc swoje świadczenie w wysokości do 2,5 tys. brutto fiskusowi nie zapłacą ani złotówki.

Z kolei seniorzy ze świadczeniem przekraczającym 2,5 tys. zł zyskują dodatkowo na nowych zmianach podatkowych, bowiem rozliczają się według niższej stawki. Odprowadzają 12 proc. podatku, a nie – jak do tej pory 17 proc.

Oprócz tego funkcjonuje ulga (PIT-0) dla pracujących seniorów po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Wspieranie aktywności osób starszych

Ważną częścią polityki senioralnej jest wspieranie szeroko pojętej aktywności osób starszych. Działania w tym obszarze realizowane są w ramach programów Senior+ i Aktywni+. Celem obu programów jest tworzenie bezpiecznej i przyjaznej przestrzeni do spotkań, integracji wewnątrz i międzypokoleniowej, nauki nowych rzeczy i aktywności na różnych polach.

• Dzisiaj w całej Polsce działa 1068 domów i klubów Senior+ oferujących miejsca dla przeszło 25 tys. seniorów. Z roku na rok takich miejsc przybywa. Budżet programu w roku 2022 to 60 mln zł.

Do 5 stycznia 2023 r. samorządy mogą składać oferty w ramach programu Senior+ edycja 2023.

• W ramach programu Aktywni+ w latach 2021-2022 z realizowanych projektów skorzystało ok. 623 tys. osób starszych. W 2022 r. było to 314 projektów i 132 tys. osób. Budżet programu to 40 mln zł rocznie.

Pomoc mniej samodzielnym

Nie zapominamy jednak o tych osobach, które są mniej samodzielne. Realizowany od 2018 r. program Opieka 75+ wspiera samorządy w realizacji usług opiekuńczych, w tym tych specjalistycznych dla osób w wieku 75 lat i więcej.

• W 2022 r. 616 gmin otrzymało ponad 38 mln zł (środki przyznane) na zapewnienie usług opiekuńczych dla blisko 9,6 tys. osób.

Również w 2022 r. działał uruchomiony w czasie pandemii Korpus Wsparcia Seniorów. W ramach tegorocznej edycji Korpusu do gmin trafiło ok. 61 mln zł.

Program to m.in. pomoc w załatwieniu różnych spraw – od dostarczenia zakupów po umówienie się do lekarza online. Wolontariusze informują również m.in. o dostępie do ogólnopolskich telefonów zaufania dla seniorów. W 2022 r. Korpus został rozszerzony o opaski bezpieczeństwa.

Integracja

Pamiętamy również o osobach z niepełnosprawnościami. W 2022 r. wsparcie osób z niepełnosprawnościami wyniosło ponad 37 mld zł. W 2015 r. było to 16 mld zł.

• Podnosimy wysokość świadczeń. Od 1 marca 2022 r. renta socjalna, podobnie jak minimalna emerytura wynosi 1338,44 zł. W 2023 r. kwota ta wzrośnie do 1588,44 zł.

Co ważne, od 1 marca 2022 r. wzrosła również kwota, na podstawie której ustala się prawo i wysokość świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji – z 1772,08 zł do 1896,13 zł.

Od 2015 r. o 919 zł wzrosło z kolei świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów osób z niepełnosprawnością. W 2015 roku było ono na poziomie 1200 zł, w 2022 r. wzrosło do 2119 zł. W przyszłym roku będzie to już 2 458 zł.

Wsparcie w dobie inflacji

W odpowiedzi na obecną sytuację gospodarczo-ekonomiczną spowodowaną putinflacją, wprowadziliśmy rozwiązania, które uchronią Polaków przed wzrostem cen za energię. Osoby z niepełnosprawnościami zostały potraktowane w sposób szczególny i dla nich limit gwarantowanych cen za prąd jest większy niż w przypadku pozostałych gospodarstw domowych – mówi minister Marlena Maląg.

Dodatkowo, jak wskazuje szefowa resortu rodziny, na 2023 r. określono też cenę maksymalną za energię m.in. dla palcówek całodobowej opieki nad osobami z niepełnosprawnościami. Oznacza to ograniczenie podwyżki cen nawet o 70 proc.

Więcej pieniędzy na ZAZ i WTZ

W 2022 r. podniesiono kwotę dofinansowania do kosztów rocznego pobytu jednej osoby w zakładach aktywności zawodowej oraz w warsztatach terapii zajęciowej.

• W zakładach aktywności zawodowej to wzrost z 27,5 tys. do 28,5 tys. jeszcze w 2022 r. oraz do 31 tys. w 2023 r. i w kolejnych latach.
• Dofinansowanie w przypadku warsztatów terapii zajęciowej wzrosło z 24 096 zł do 25 896 zł w 2022 r. W 2023 r. będzie to już 27 696 zł.

Większy budżet programu Za życiem

Zasadniczą zmianą w programie „Za życiem” jest prawie dwukrotne zwiększenie środków finansowych. W latach 2022-2026 będzie to co najmniej 5,95 mld zł. W latach 2017-2021 było to 3,1 mld zł. W 2022 r. budżet programu wyniósł 970 mln zł. 

Fundusz Solidarnościowy

Wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami zapewniają środki z Funduszu Solidarnościowego, w ramach którego realizowane są zadania dotyczące m.in. usług asystenckich, usługi opieki wytchnieniowej oraz tworzenie centrów opiekuńczo-mieszkalnych.

• W 2022 roku na usługi asystenckie przeznaczyliśmy łącznie 610 mln zł.  Z tych środków korzystają samorządy (510 mln zł) i organizacje pozarządowe (100 mln zł).
• Pod koniec grudnia 2022 r. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej poinformowało o przyznaniu blisko 105 mln zł dla 147 organizacji pozarządowych na realizację usług asystenckich w ramach programu Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnościami na rok 2023.

Dotąd przyznano dofinansowanie na utworzenie 102 Centrów, łączna kwota dofinansowania to około 292 mln zł. 19 centrów już funkcjonuje. W ostatnim rozdaniu, które ogłoszono na początku grudnia br., przyznano ponad 71 mln na utworzenie 24 centrów opiekuńczo-mieszkalnych.

Czas podsumowań

Koniec roku to zawsze czas pewnych podsumowań, refleksji, a także planów na kolejne 365 dni. W tym roku, mimo trudnych okoliczności – wojny na Ukrainie, wywołanej nią inflacji, kryzysu energetycznego – udało się zrealizować wszystkie dotychczasowe działania i programy. Co więcej, właśnie w odpowiedzi na trudne czasy przygotowaliśmy szereg nowych rozwiązań. Nikogo nie zostawiamy bez wsparcia, nie godzimy się na to, by Polacy, polscy seniorzy czy osoby z niepełnosprawnościami ponosiły koszt imperialistycznych zapędów Rosji i Putina – podkreśla minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.