Podstawowe informacje

I. PODMIOTY UPRAWNIONE DO WNOSZENIA ŚRODKÓW OCHRONY PRAWNEJ

Zgodnie z ustawą z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1710 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” środki ochrony prawnej określone w Dziale IX przysługują:

wykonawcy, który ma lub miał interes w uzyskaniu zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przepisów ustawy Pzp;
uczestnikowi konkursu, który ma lub miał interes w uzyskaniu nagrody w konkursie oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przepisów ustawy Pzp;
organizacjom wpisanym na listę organizacji uprawnionych do wnoszenia środków ochrony prawnej, prowadzoną przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, ogłaszaną na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych;
Rzecznikowi Małych i Średnich Przedsiębiorców.

II. ODWOŁANIE

1. Zgodnie z art. 513 ustawy odwołanie przysługuje w przypadku, gdy:

w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, o zawarcie umowy ramowej, w dynamicznym systemie zakupów, w systemie kwalifikowania wykonawców lub konkursie zamawiający podejmie czynność niezgodną z przepisami Pzp;
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, o zawarcie umowy ramowej, w dynamicznym systemie zakupów, w systemie kwalifikowania wykonawców lub konkursie zamawiający zaniecha podjęcia czynności, do której był zobowiązany na podstawie przepisów Pzp;
zamawiający zaniecha przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia lub zorganizowania konkursu na podstawie przepisów ustawy, a był do tego zobowiązany.

2. Wymagania formalne odwołania

W art. 516 ust. 1 ustawy zostały określone wymagania formalne odwołania, zgodnie z którymi odwołanie zawiera:

imię i nazwisko albo nazwę, miejsce zamieszkania albo siedzibę, numer telefonu oraz adres poczty elektronicznej odwołującego oraz imię i nazwisko przedstawiciela (przedstawicieli);
nazwę i siedzibę zamawiającego, numer telefonu oraz adres poczty elektronicznej zamawiającego;
numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub NIP odwołującego będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on zobowiązany do jego posiadania albo posiada go nie mając takiego obowiązku;
numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP odwołującego niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania;
określenie przedmioty zamówienia;
wskazania numeru ogłoszenia w przypadku zamieszczenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;
wskazanie czynności lub zaniechania czynności zamawiającego, której zarzuca niezgodność z przepisami ustawy;
zwięzłe przedstawienie zarzutów;
żądanie co do sposobu rozstrzygnięcia odwołania;
wskazanie okoliczności faktycznych i prawnych uzasadniających wniesienie odwołania oraz dowodów na poparcie przytoczonych okoliczności;
podpis odwołującego albo jego przedstawiciela lub przedstawicieli;
wykaz załączników.

Odwołanie podlega rozpoznaniu, jeżeli:

nie zawiera braków formalnych;
uiszczono wpis w wymaganej wysokości.

Art. 518 ustawy zawiera szczegółową procedurę wzywania odwołującego przez Prezesa Izby (ewentualnie przez skład orzekający Izby) do uzupełniania braków formalnych odwołania, złożenia pełnomocnictwa albo dowodu uiszczenia wpisu w terminie 3 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem zwrotu odwołania postanowieniem Prezesa Izby.

3. Terminy na wniesienie odwołania

UWAGA! Odwołanie złożone w placówce pocztowej operatora publicznego nie jest uznawane za wniesione w terminie.

Zgodnie z art. 514 ust. 1 odwołujący przekazuje kopię odwołania zamawiającemu przed upływem terminu wniesienia odwołania w taki sposób, aby mógł on zapoznać się z jego treścią przed upływem tego terminu. Domniemywa się, iż zamawiający mógł zapoznać się z treścią odwołania przed upływem terminu do jego wniesienia, jeżeli przesłanie jego kopii nastąpiło przed upływem terminu do jego wniesienia przy użyciu środków komunikacji elektronicznej.

Terminy na złożenie odwołania na czynność, którą podjął zamawiający:

Lp.	Przedmiot odwołania	Termin na wniesienie odwołania, jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza progi unijne	Termin na wniesienie odwołania, jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż progi unijne
1.	Czynność zamawiającego, jeżeli informacja o niej została przekazana przy użyciu środków komunikacji elektronicznej	10 dni	5 dni
2.	Czynność zamawiającego, jeżeli informacja o niej została przekazana w sposób inny niż za pomocą środków komunikacji elektronicznej	15 dni	10 dni
3.	Treść ogłoszenia wszczynającego postępowanie o udzielenie zamówienia lub konkurs lub treść dokumentów zamówienia	10 dni	5 dni
4.	Wobec czynności innych niż określone w punktach od 1 do 3 odwołanie wnosi się w terminie liczonym	10 dni od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu należytej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę jego wniesienia	5 dni od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu należytej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę jego wniesienia

Terminy na złożenie odwołania na zaniechanie czynności, do której zamawiający był obowiązany:

Lp.	Przedmiot odwołania	Termin na wniesienie odwołania, jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza progi unijne	Termin na wniesienie odwołania, jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż progi unijne
1.	Zaniechanie publikacji ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy lub nie przesłanie wykonawcy zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty lub niezaproszenie wykonawcy do złożenia oferty w ramach dynamicznego systemu zakupów lub umowy ramowej	30 dni od dnia publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenia o udzieleniu zamówienia a w przypadku udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki – ogłoszenia o wyniku postępowania albo ogłoszenia o udzieleniu zamówienia, zawierającego uzasadnienie udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki	15 dni od dnia zmieszczenia w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenia o wyniku postępowania a w przypadku udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki – ogłoszenia o wyniku postępowania albo ogłoszenia o udzieleniu zamówienia, zawierającego uzasadnienie udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki
2.	Zaniechanie opublikowania ogłoszenia o udzieleniu zamówienia bądź ogłoszenia o wyniku postępowania	6 miesięcy od dnia zawarcia umowy	1 miesiąc od dnia zawarcia umowy
3.	Zaniechanie opublikowania ogłoszenia o udzieleniu zamówienia bądź ogłoszenia o wyniku postępowania, które zawierałyby uzasadnienie udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki	6 miesięcy od dnia zawarcia umowy	1 miesiąc od dnia zawarcia umowy

Kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 3 ust 1 ustawy uregulowane są w obwieszczeniu Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych z dnia 1 stycznia 2021 r. w sprawie aktualnych progów unijnych, ich równowartości w złotych, równowartości w złotych kwot wyrażonych w euro oraz średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych lub konkursów (M.P. poz. 1177) ,i kształtują się następująco:

l.p.	Rodzaj zamówienia	Wartość progu unijnego
1.	W przypadku zamówień klasycznych na roboty budowlane udzielanych przez zamawiających publicznych	5 350 000 euro
2.	W przypadku zamówień klasycznych na dostawy i usługi lub organizowania konkursów przez zamawiających publicznych, o których mowa w art. 4 pkt 1 ustawy, będących jednostkami sektora finansów publicznych, z wyłączeniem uczelni publicznych, państwowych instytucji kultury, jednostek samorządu terytorialnego oraz ich związków, jednostek sektora finansów publicznych, dla których organem założycielskim lub nadzorującym jest jednostka samorządu terytorialnego, a także przez zamawiających publicznych, o których mowa w art. 4 pkt 2 ustawy, będących państwowymi jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej	139 000 euro
3.	W przypadku udzielania zamówień klasycznych na dostawy i usługi lub organizowania konkursów przez zamawiających publicznych, innych niż określeni w pkt 2	214 000 euro
4.	W przypadku zamówień publicznych na dostawy udzielanych przez zamawiających określonych w pkt 2 działających w dziedzinie obronności, gdy zamówienia te dotyczą produktów nieobjętych załącznikiem III do dyrektywy 2014/24/UE	214 000 euro
5.	W przypadku zamówień klasycznych na usługi społeczne i inne szczególne usługi, o których mowa w art. 359 pkt 1 ustawy, udzielanych przez zamawiających publicznych	750 000 euro
6.	W przypadku zamówień klasycznych na roboty budowlane udzielanych przez zamawiających subsydiowanych w okolicznościach, o których mowa w art. 6 ustawy	5 350 000 euro
7.	W przypadku udzielania zamówień klasycznych na usługi lub organizowania konkursów przez zamawiających subsydiowanych w okolicznościach, o których mowa w art. 6 ustawy oraz które związane są z zamówieniem na roboty budowlane, o którym mowa w pkt 1	214 000 euro
8.	W przypadku udzielania zamówień sektorowych, o których mowa w art. 7 pkt 35 ustawy, zwanych dalej „zamówieniami sektorowymi”, na dostawy i usługi lub organizowania konkursów przez zamawiających sektorowych	428 000 euro
9.	W przypadku zamówień sektorowych na roboty budowlane udzielanych przez zamawiających sektorowych	5 350 000 euro
10.	W przypadku zamówień sektorowych na usługi społeczne i inne szczególne usługi, o których mowa w art. 392 ust. 1 ustawy, udzielanych przez zamawiających sektorowych	1 000 000 euro
11.	W przypadku zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, o których mowa w art. 7 pkt 36 ustawy, na dostawy i usługi udzielanych przez zamawiających publicznych lub zamawiających sektorowych	428 000 euro
12.	W przypadku zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, o których mowa w art. 7 pkt 36 ustawy, na roboty budowlane udzielanych przez zamawiających publicznych lub zamawiających sektorowych	5 350 000 euro

4. Uchylenie zakazu zawarcia umowy

Zgodnie z art. 577 ust. 1 ustawy zamawiający może złożyć wniosek o uchylenie zakazu zawarcia umowy do czasu ogłoszenia przez Izbę wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze. Izba może uchylić zakaz zawarcia umowy, jeżeli niezawarcie umowy mogłoby spowodować negatywne skutki dla interesu publicznego przewyższające korzyści związane z koniecznością ochrony wszystkich interesów, w odniesieniu do których zachodzi prawdopodobieństwo doznania uszczerbku w wyniku czynności podjętych przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub zamawiający uprawdopodobnił, że odwołanie wnoszone jest wyłącznie w celu uniemożliwienia zawarcia umowy. Izba rozpoznaje wniosek w terminie 5 dni od dnia jego złożenia.

5. Przystąpienie do postępowania odwoławczego

Wykonawca zgodnie z art. 525 ustawy może zgłosić przystąpienie do postępowania odwoławczego w terminie 3 dni dnia otrzymania od zamawiającego kopii odwołania, wskazując stronę, do której przystępuje i interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść strony, do której przystępuje. Zgłoszenie przystąpienia doręcza się Prezesowi Izby, a jego kopię przesyła się zamawiającemu oraz wykonawcy wnoszącemu odwołanie. Do zgłoszenia przystąpienia dołącza się dowód przesłania kopii zgłoszenia przystąpienia zamawiającego oraz wykonawcy wnoszącemu odwołanie.

6. Odpowiedź na odwołanie

Zgodnie z art. 521 ustawy Zamawiający ma możliwość wniesienia odpowiedzi na odwołanie. Odpowiedź ta może zostać wniesiona w formie pisemnej lub ustnie do protokołu. Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie ustosunkowuje się do treści odwołania, wskazuje twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub w celu odparcia wniosków i twierdzeń powołanych w odwołaniu.

W przypadku uwzględnienia przez zamawiającego w całości zarzutów przedstawionych w odwołaniu, Izba może umorzyć postępowanie odwoławcze na posiedzeniu niejawnym bez obecności stron oraz uczestników postępowania odwoławczego, którzy przystąpili do postępowania po stronie wykonawcy, pod warunkiem że w postępowaniu odwoławczym po stronie zamawiającego nie przystąpił w terminie żaden wykonawca. W takim przypadku zamawiający wykonuje, powtarza lub unieważnia czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia, zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu.

Jeżeli uczestnik postępowania odwoławczego, który przystąpił do postępowania po stronie zamawiającego, nie wniesie sprzeciwu co do uwzględnienia w całości zarzutów przedstawionych w odwołaniu przez zamawiającego, Izba umarza postępowanie, a zamawiający wykonuje, powtarza lub unieważnia czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia, zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu.

W przypadku uwzględnienia przez zamawiającego części zarzutów przedstawionych w odwołaniu i wycofania pozostałych zarzutów przez odwołującego Izba może umorzyć postępowanie odwoławcze na posiedzeniu niejawnym bez obecności stron oraz uczestników postępowania odwoławczego, którzy przystąpili do postępowania po stronie wykonawcy, albo wykonawca, który przystąpił po stronie zamawiającego nie wniósł sprzeciwu wobec uwzględnienia części zarzutów. W takim przypadku zamawiający wykonuje, powtarza lub unieważnia czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia, zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu w zakresie uwzględnionych zarzutów.

7. Cofnięcie odwołania

Na podstawie art. 520 ust. 1 ustawy, odwołujący może cofnąć odwołanie do czasu zamknięcia rozprawy. Cofnięte odwołanie nie wywołuje skutków prawnych, jakie ustawa wiąże z wniesieniem odwołania do Prezesa Izby.

8. Unieważnianie umów i nakładanie kar finansowych

Zgodnie z art. 554 ust. 3 pkt 2 ustawy Izba może, jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego została zawarta oraz zachodzi jedna z przesłanek, o których mowa w art. 457 ust. 1 ustawy:

unieważnić umowę; albo
unieważnić umowę w zakresie zobowiązań niewykonalnych i nałożyć karę finansową w uzasadnionych przypadkach, w szczególności gdy nie jest możliwy zwrot świadczeń spełnionych na podstawie umowy podlegającej unieważnieniu; albo
nałożyć karę finansową albo orzec o skróceniu czasu obowiązywania umowy w przypadku stwierdzenia, że utrzymanie umowy w mocy leży w ważnym interesie publicznym, w szczególności w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa;

Jeżeli umowa została zawarta w okolicznościach dopuszczonych w ustawie Izba może stwierdzić naruszenie przepisów ustawy (art. 554 ust. 3 pkt 3 ustawy).

IV. SKARGA

Na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej oraz postanowienie Prezesa Izby, o którym mowa w art. 519 ust. 1, stronom oraz uczestnikom postępowania odwoławczego przysługuje skarga do sądu.

Skargę wnosi się do Sądu Okręgowego w Warszawie.

Skargę wnosi się za pośrednictwem Prezesa Izby w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia Izby lub postanowienia Prezesa Izby, przesyłając jednocześnie jej odpis przeciwnikowi skargi. Złożenie skargi w placówce operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe jest równoznaczne z jej wniesieniem.

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego oraz zawierać:

oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem czy jest ono zaskarżone w całości, czy w cześci,
przytoczenie zarzutów z ich zwięzłym uzasadnieniem,
wskazanie dowodów,
wniosek o uchylenie orzeczenia lub o zmianę orzeczenia w całości lub w części z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany.

Prawo wniesienia skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej przysługuje również Prezesowi Urzędu w terminie 30 dni od daty wydania orzeczenia Izby lub postanowienia Prezesa Izby.