Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) w dniu 4 grudnia 2023 r. opublikował raport dotyczący zamówień publicznych w Unii Europejskiej. Z raportu wynika, że na rynkach zamówień publicznych wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej mamy do czynienia z podobnymi negatywnymi tendencjami. Jednocześnie na tle innych państw członkowskich rynek zamówień publicznych w Polsce można ocenić pozytywnie.

W ocenie ETO konkurencja w zamówieniach na dostawy, usługi  roboty budowlane zmniejszyła się w latach 2011-2021, a główne cele dyrektyw z 2014 r. – tj. uproszczenie, zwiększenie udziału małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w rynku zamówień i strategiczne wykorzystanie zamówień – nie zostały jeszcze osiągnięte.

ETO zwraca zarazem uwagę, że w latach 2011-2021 odsetek zamówień udzielonych bez publikacji zaproszenia do składania ofert w Polsce zmniejszył się z 12% do 10,6% i jest na poziomie niższym od średniej unijnej (15,8%). Lepszym wynikiem może pochwalić się tylko 5 państw.

Wykres 1. Odsetek zamówień udzielonych bez publikacji zaproszenia do składania ofert – w podziale na państwa członkowskie (w 2011 i 2021 r.)

Udział sektora MŚP w rynku zamówień publicznym utrzymuje się na stałym, relatywnie wysokim poziomie (59,2%).

Odsetek zamówień udzielonych ze względu na najniższą cenę w Polsce w latach 2011-2021 spadł z 83,9% do 55,7% (jeden z największych spadków wśród krajów członkowskich), podczas gdy w 2021 r. w ośmiu państwach członkowskich odsetek postępowań o udzielenie zamówienia, w których wybrano ofertę z najniższą ceną, przekroczył 80%.

Wykres 2. Odsetek zamówień udzielonych ze względu na najniższą cenę (w 2011 i 2021 r.)

Trybunał odniósł się również do inicjatyw na rzecz profesjonalizacji zamówień publicznych. W tym kontekście ETO zauważył, że w Polsce przygotowywane są publikacje dotyczące specyfiki zamówień publicznych w krajach sąsiadujących (Niemcy, Czechy, Słowacja, Ukraina), które mają umożliwić polskim przedsiębiorstwom ubieganie się o większą liczbę zamówień publicznych za granicą.

Zapraszamy do lektury pełnego tekstu raportu. Udostępnione zostały również dane, na podstawie których sporządzany został raport. Komisja Europejska sporządziła ponadto odpowiedź na przygotowany przez ETO dokument. Komplet materiałów znaleźć można poniżej.